Günlerdir Türkiye'nin ve ABD'deki kamuoyunun gündeminden düşmeyen bir gelişmede yeni bir karar açıklandı. ABD’nin Massachusetts eyaletinde bulunan Tufts Üniversitesi'nde doktora öğrencisi olan Türk vatandaşı Rümeysa Öztürk’ün, 25 Mart tarihinde ABD İç Güvenlik Bakanlığı'na bağlı Gümrük Muhafaza Dairesi (ICE) yetkilileri tarafından gözaltına alınmasının ardından başlayan hukuki süreçte Boston Bölge Mahkemesi dikkat çeken bir karar verdi. Mahkeme, Öztürk’ün sınır dışı edilmesiyle ilgili sürecin durdurulmasına hükmetti.
25 Mart akşamı iftara giderken yüzleri maskeli altı ICE ajanı tarafından gözaltına alınan Rümeysa Öztürk'ün tutuklanması, hem akademik çevrelerde hem de siyasi platformlarda geniş yankı uyandırdı. Öztürk, gözaltına alındıktan sonra herhangi bir suçlama yöneltilmeden ICE tarafından alıkonulmuştu.
Rubio: “Kampüsleri yakıp yıkmak için değil”
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Öztürk’ün öğrenci vizesinin iptal edildiğini ve sınır dışı edileceğini kamuoyuna duyurdu. Rubio, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, “Amerika’daki Hamas destekçilerinin vizelerini veya yeşil kartlarını iptal edeceğiz, böylece sınır dışı edilebilecekler” ifadelerini kullandı. Ardından düzenlenen bir etkinlikte yaptığı açıklamada ise daha sert bir dil kullanarak, "Üniversite diploması almanız için vize veriyoruz, kampüsleri yakıp yıkmanız için değil" dedi.
Öztürk’ün gözaltına alınması, ABD'de ifade özgürlüğü ve siyasi görüşler nedeniyle uygulanan baskıların yeniden tartışılmasına yol açtı. Olayın ardından Massachusetts eyaletinde yüzlerce kişi Öztürk’ün gözaltına alınmasını protesto etti. Gösterilerde, siyasi görüş ve düşünce özgürlüğüne müdahale edildiği yönünde pankartlar taşındı.
Demokratlardan ortak çıkış: 34 vekilden Biden yönetimine mektup
Rümeysa Öztürk’ün gözaltına alınması ABD Kongresi’nde de yankı buldu. Perşembe günü 34 Demokrat milletvekili, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ve ICE Direktörü Todd Lyons’a hitaben ortak bir mektup gönderdi. Mektupta, “Bu tutuklamanın gerekçesi, bu öğrencinin siyasi görüşlerini ifade etmesi gibi görünüyor” denildi. Vekiller, Öztürk’ün gözaltına alınma nedenine ilişkin açık ve şeffaf bir açıklama talep ederken, ICE’in uygulamaları hakkında da detaylı bilgi istedi.
Demokrat Senatör Elizabeth Warren da sürece tepki göstererek, Öztürk’ün gözaltına alınmasını “özgürlükleri engellemeye yönelik ve endişe verici” bir gelişme olarak değerlendirdi. Warren, Filistin yanlısı gösterilere katılan öğrencilerin gözaltına alınmasının ABD Anayasası’nda belirtilen temel özgürlüklere aykırı olduğunu vurguladı.
Türkiye devrede: “Durumu yakından takip ediyoruz”
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı da gelişmelere kayıtsız kalmadı. Öztürk'ün gözaltına alınmasının ardından yaptığı açıklamada, “ABD'nin Boston şehrinde gözaltına alınan vatandaşımız Rümeysa Öztürk'ün durumu yakından takip edilmekte ve ailesi düzenli olarak bilgilendirilmektedir" denildi. Açıklamada, ABD yetkilileri nezdinde girişimlerde bulunulduğu ve Öztürk’ün haklarının korunması için gerekli hukuki desteğin sağlandığı belirtildi. Ayrıca Türkiye'nin Washington Büyükelçiliği de konunun takibini sürdürdüğünü bildirdi.
ABD basınında geniş yankı: Artan gözaltılar dikkat çekiyor
Öztürk’ün gözaltına alınması, ABD basınında da geniş yer buldu. New York Times, ABD’de benzer gözaltıların arttığına dikkat çekerken, daha önce Alabama Üniversitesi’nde doktora yapan İran vatandaşı Alireza Doroudi’nin de federal yetkililer tarafından gözaltına alındığını hatırlattı. BBC ise ABD’de Filistin yanlısı akademisyen ve öğrencilerin artan baskılarla karşılaştığını yazdı.
Rümeysa Öztürk’ün F-1 öğrenci vizesine sahip bir Fulbright bursiyeri olduğu, Tufts Üniversitesi’nde doktora eğitimi aldığı ve geçen yıl üniversite öğrenci senatosunun Filistin meselesine dair aldığı kararları destekleyen bir yazının dört yazarından biri olduğu da biliniyor.
Mahkemeden dikkat çeken karar: Sınır dışı işlemi durduruldu
Tüm bu gelişmelerin ardından, Boston’da görülen davada federal yargıç, Rümeysa Öztürk’ün sınır dışı edilmesine geçici olarak engel koydu.
