2025 yılı asgari ücretine yönelik çalışmalar sürerken, zam oranının sektörel etkileri de gündemde. Türkiye'de yaklaşık 7 milyon işçi doğrudan asgari ücretle çalışıyor. Ancak düşük gelir gruplarında yer alan milyonlarca kişi de bu düzenlemelerden etkileniyor.
Asgari ücrete bağımlılık hangi sektörlerde yüksek?
Merkez Bankası’nın 2021 verilerine göre, bazı sektörler asgari ücrete çok daha duyarlı. Özellikle konaklama ve yiyecek hizmetleri sektöründe çalışanların yüzde 73'ü asgari ücret veya daha düşük bir maaş alıyor. İnşaat sektöründe bu oran yüzde 71,4, giyimde yüzde 70,5, deride yüzde 69,7, gıdada yüzde 67,1 ve perakende ticarette yüzde 64,4 olarak öne çıkıyor.
2024 yılındaki SGK verileri de bu eğilimi doğruluyor. Türkiye'deki 16,9 milyon sigortalı işçiden 1,56 milyonu perakende ticaret sektöründe çalışıyor. Bu sektördeki ortalama maaş, asgari ücretin yalnızca yüzde 21 üzerinde seyrediyor. Bu, yöneticilerin yüksek maaşlarının ortalamaya dahil olmasına rağmen, işçilerin büyük çoğunluğunun asgari ücretle çalıştığını gösteriyor.
Sektörler arasındaki ücret farkları
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın hazırladığı tabloya göre, sektörler arasındaki maaş farkları dikkat çekiyor. Aşağıda, sektörlere göre ortalama maaşlar ve asgari ücrete oranları yer alıyor:
- Bitkisel ve hayvansal üretim ile avcılık: 31.253 TL (1,56 kat)
- Ormancılık ve endüstriyel ve yakacak odun üretimi: 53.631 TL (2,68 kat)
- Balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği: 32.291 TL (1,61 kat)
- Kömür ve linyit çıkarılması: 58.386 TL (2,92 kat)
- Ham petrol ve doğalgaz çıkarımı: 83.653 TL (4,18 kat)
- Metal cevherleri madenciliği: 57.435 TL (2,87 kat)
- Diğer madencilik ve taş ocakçılığı: 40.947 TL (2,05 kat)
- Madenciliği destekleyici hizmet faaliyetleri: 71.972 TL (3,60 kat)
- Gıda ürünlerinin imalatı: 35.891 TL (1,79 kat)
- İçeceklerin imalatı: 56.461 TL (2,82 kat)
- Tütün ürünlerinin imalatı: 64.816 TL (3,24 kat)
- Tekstil ürünlerinin imalatı: 32.791 TL (1,64 kat)
- Giyim eşyalarının imalatı: 24.235 TL (1,21 kat)
- Deri ve ilgili ürünlerin imalatı: 26.049 TL (1,30 kat)
- Ağaç, ağaç ür. ve mantar ür. imalatı (mobilya hariç): 30.153 TL (1,51 kat)
- Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı: 43.925 TL (2,20 kat)
- Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması: 36.709 TL (1,84 kat)
- Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı: 107.994 TL (5,40 kat)
- Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı: 51.709 TL (2,59 kat)
- Temel eczacılık ürünlerinin imalatı: 58.230 TL (2,91 kat)
- Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı: 43.190 TL (2,16 kat)
- Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı: 41.955 TL (2,10 kat)
- Ana metal sanayi: 54.375 TL (2,72 kat)
- Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç): 41.607 TL (2,08 kat)
- Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı: 55.475 TL (2,77 kat)
- Elektrikli teçhizat imalatı: 49.283 TL (2,46 kat)
- Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı: 45.734 TL (2,29 kat)
- Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) imalatı: 60.832 TL (3,04 kat)
- Diğer ulaşım araçlarının imalatı: 73.585 TL (3,68 kat)
Asgari ücretin sektörel etkisi
Asgari ücret, işgücünün büyük bir bölümünü oluşturan sektörlerde ekonomik dengesizlikleri belirginleştiriyor. Örneğin, konaklama sektöründe işverenlerin maliyeti, asgari ücret artışından doğrudan etkilenirken, yüksek maaşlı sektörlerde bu etki sınırlı kalıyor.
Komisyon görüşmeleri sürüyor
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan başkanlığında başlayan Asgari Ücret Tespit Komisyonu görüşmelerinin, Aralık ayında sona ermesi bekleniyor. İşçileri TÜRK-İŞ, işverenleri ise TİSK temsil ediyor. Dört toplantının ardından açıklanacak yeni asgari ücret, milyonlarca çalışanın maaşını yeniden şekillendirecek.
