Basın İlan Kurumu’nun 32. Dönem 8. Genel Kurul Toplantısı, Genel Müdür Cavit Erkılınç’ın konuşmasıyla başladı. Kurumun faaliyetleri hakkında bilgi veren Erkılınç, resmî ilan fiyat tarifesine yapılacak zam oranlarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Erkılınç, zam oranlarının belirlenmesinde hassas dengelerin gözetildiğini ifade ederek, “Geçmişte yapılan enflasyon üstü zamların getirisinin mi, yoksa götürüsünün mü yüksek olduğunu, hangisinde daha çok zarar göreceğimizi açıkça tartışmak gerekir. Teklif olarak sunulan zam oranları hassas dengeler gözetilerek belirlenmiştir” dedi.
Kurum mevzuatında yapılması planlanan değişikliklere de değinen Erkılınç, 1961’de yürürlüğe giren 195 sayılı Kanun’un büyük ölçüde güncelliğini kaybettiğini belirtti. “Birçok maddesi artık geçerliliğini yitirmiş bu mevzuatla hizmet vermeye çalışıyoruz. Güncelliğini yitiren mevzuatımızın değiştirilmesi hayati önemdedir” diye konuştu.
Mevzuattaki değişiklik taleplerinin, Basın İlan Kurumu’nun idari işleyiş ve teşkilat yapısına yönelik kritik düzenlemeler içerdiğini söyleyen Erkılınç, Anayasa Mahkemesi’nin kararları doğrultusunda Basın Ahlak Esasları’na yönelik önemli revizyonlar yapılmasının da planlandığını kaydetti.
Erkılınç, “Yüksek Mahkeme, 2022 yılı Ağustos ayında verdiği pilot kararla Kurumumuzun Basın Ahlak Esasları’na yönelik inceleme yapma yetkisinin bulunduğuna hükmetmiş ancak bu yetkinin dayanağı olan 49. maddenin çerçevesinin bir yıl içinde Meclis tarafından yeniden çizilmesine yönelik karar vermişti.
Kararın hemen ardından olağanüstü toplanan Yönetim Kurulumuz, madde değişikliği yapılana kadar tüm dosyaları beklemeye aldığını kamuoyuna duyurmuştu. Yeni gelen şikâyetlerle birlikte bu kapsamda bekleyen dosya sayısı 100’e yaklaştı. Aradan geçen iki yılı aşkın sürede Meclisimiz gerekli değişikliği yapamadı. Bunun üzerine Anayasa Mahkemesi, 14 dosyayı içeriğine girmeden, haklı haksıza bakmadan daha önceki pilot kararı doğrultusunda sonuçlandırdı.
İşin bir başka vahim tarafı; İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki Metro A.Ş., Basın Ahlak Esasları’na aykırı yayın yapıldığı iddiasıyla bir gazete aleyhine yaptığı başvurunun Anayasa Mahkemesi kararına istinaden beklemeye alınmasına Danıştay nezdinde itiraz etti. Mesele öyle bir hale geldi ki kimseye yaranamıyoruz” şeklinde konuştu.
Yerel gazetelerimiz için de tehlike söz konusu
Basın İlan Kurumu, 18-21 Kasım tarihleri arasında Tekirdağ, İzmir ve Bursa’da düzenlenen bölge toplantılarında, yaklaşık 300 gazete ve internet haber sitesi temsilcisiyle buluştu. Genel Müdür Cavit Erkılınç, toplantılarda sektöre dair birçok önemli konuya dikkat çekerek gazetelerin ve internet haber sitelerinin görüş ve beklentilerini dinlediklerini belirtti.
Erkılınç, toplantılarda nitelikli yayıncılık ihtiyacına ve sektör aktörlerinin birlikte hareket etmesinin önemine vurgu yaptıklarını ifade ederek, “Resmî ilanların geleceğini tehdit eden çalışmalar, ilan pastasının küçülmesi karşısında alınacak önlemler, gazeteler açısından mahsup uygulamalarının önemi ve merdiven altı yayınlarla mücadele gibi konulara dikkat çektik” dedi. Ayrıca, fikir işçilerinin maaş ödemeleri ve özlük haklarının da gündemde olduğunu söyledi.
Genel Müdür Erkılınç, Türkiye genelinde tirajı 50 binin üzerinde olan yayınlarla iki ayrı toplantı düzenlediklerini ve özellikle 100 binin üzerinde tiraja sahip yayınların bu seviyenin altına inme eğilimlerinin ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti. “Bu durum, Kanun gereği satışı yüksek gazetelerde yayımlanması zorunlu kılınan resmî ilanların geleceğini tehlikeye atıyor ve mevcut rakamlarla 250 milyon TL’nin üzerinde bir gelir kaybı yaşanması riski bulunuyor” şeklinde konuştu.
Toplantılar sırasında sektörün ortak sorunlarıyla ilgili çözüm önerileri ve alınacak önlemler konusunda fikir birliği sağlanmasının önemine değinen Erkılınç, bu tür etkinliklerin sektörün geleceği için kritik rol oynadığını ifade etti.
Yerel gazeteler için gelir kaybı oluşturabilecek gelişmelere de değinen Genel Müdür Erkılınç, “Benzer bir tehlike yerel gazetelerimiz için de söz konusu. İlanların kısa metinler halinde süreli yayınlara gönderilmesinin düşünüldüğüne dair güçlü duyumlar alıyoruz. İçinde bulunduğumuz hayati meselelerin gazete ve internet haber sitelerimizin hak kayıplarını önleyecek şekilde çözüme kavuşması için tüm paydaşlarımızı bir kez daha uyanık olmaya, sorumluluk almaya ve birlikte hareket etmeye davet ediyorum” ifadelerini kullandı.
Zam yapılması ilan düşüşüne sebep oluyor
Resmî ilan fiyat tarifesine yapılacak zam oranına ilişkin görüşlerini dile getiren Erkılınç, “Son iki yılda yapılan enflasyon üstü zamların getirisinin mi, yoksa götürüsünün mü yüksek olduğunu, hangisi olduğunda daha çok zarar göreceğimizi açıkça tartışmak gerekir” diye konuştu.
2024 yılının ilk 10 ayında resmî ilan adedinin bir önceki yılın aynı dönemine göre reklamlar hariç 7 bin adedin üzerinde azaldığını, adetsel kaybın yıl sonunda 10 bine ulaşmasından endişe ettiklerini belirten Erkılınç, sözlerini şöyle tamamladı:
“Yapılan her zam, ilanların adet bazında düşüşünü artırmakta, kamu kurumlarının ilan vermemek için arayışlara girmesine neden olmaktadır. Resmî ilanların gazetelerde yayımlatılmasının tartışıldığı bir dönemde internet haber sitelerinin de süreli yayın kapsamına alınması, kamu kurumlarının ilan masraflarının ayrıca artmasına ve itirazlarının katlanmasına neden olmuştur. Dolayısıyla gündeme alınmasını takdirlerinize sunacağımız yüzde 32,14 ve yüzde 23,53 oranındaki zam teklifleri ince elenip sık dokunarak, hassas dengeler gözetilerek ve gelebilecek tüm itirazları göğüsleyebileceğimiz şekilde belirlenmiştir. Değilse Kurumumuzun daha çok gelir elde edeceği yüksek bir oran bizlerin de işine gelir, niye buna itiraz edelim?
Yaşanacak her tartışma yeni tarifenin Resmi Gazete’de yayımlanmasını geciktirebilir, yürürlük tarihi birer aylık sürelerle ötelenebilir. Bundan en büyük zararı yayınlarımız görür. Yine de zam oranını beğenmeyen, düşük bulan Genel Kurul Üyelerimiz, gönlünden geçen zam oranı her ne ise elbette bu demokratik ortamda teklif olarak sunabilirler, saygıyla karşılarız.”
Genel Müdür Erkılınç’ın konuşmasının ardından Başkanlık Divanı seçimi yapılarak yoklama alındı ve Genel Kurul Gündemi belirlendi. Yönetim Kurulu Durum Raporu ve Denetçiler Raporları okunduktan sonra Yönetim Kurulu’nun tekliflerine ilişkin sunum yapıldı. Akabinde ise üyeleri belirlenen İlan İşleri, Hukuk İşleri ve Mali İşler Komisyonları çalışmalarına başladı.
Basın İlan Kurumu 32. Dönem 8. Genel Kurulu’nun 29 Kasım 2024 Cuma günü gerçekleştirilecek son oturumunda, komisyonların görüşleri doğrultusunda sunulan teklifler karara bağlanacak.
