Türk Ocakları tarafından yayımlanan “Türk Yurdu Ankara” kitabı, Ankara'nın tarihini, kültürünü ve sosyal yaşamını derinlemesine ele alan önemli bir kaynak olma özelliği taşıyor. Kadir Çimen’in açıklamalarına göre, bu eser, sadece bir şehir rehberi değil, aynı zamanda Türk milletinin geçmişine ve kültürel mirasına dair önemli bir belgedir. Kitabın içerdiği akademik yazılar, popüler makaleler, fotoğraflar ve haritalar, Ankara’nın 100 yılına tanıklık eden önemli bir belgesel niteliği taşıyor.
2023 yılı hem Türkiye Cumhuriyeti'nin hem de başkent Ankara'nın 100. yılı olarak önemli bir dönüm noktasıydı. Türk Ocakları Genel Merkezi, bu anlamlı yılı kutlamak amacıyla büyük bir proje başlattı ve “Türk Yurdu Ankara” kitabını yayınladı. Kitap, sadece Ankara'nın tarihini ve kültürünü ele almakla kalmayıp, aynı zamanda başkentin geçmişiyle ilgili önemli bir ansiklopedik kaynak olma özelliği taşıyor. Türk Yurdu Yayınları ve Türk Ocakları Genel Merkez İdare Müdürü Kadir Çimen, Ankara Net Haber muhabiri Cansel Yıldız’a yaptığı açıklamada, bu kitabın arka planını, içeriğini ve hazırlanma sürecini detaylı bir şekilde aktardı.
Kadir Çimen, kitabın hazırlanış sürecini şu sözlerle özetledi:
"2023 yılı, Cumhuriyetimizin ve Ankara’mızın 100. yılıydı. Biz de bu özel yılda, atalarımıza olan borçlarımızı ödeyebilmek adına büyük bir projeye imza attık. Hem Cumhuriyetimize hem de Ankara’ya olan borcumuzu yerine getirebilmek için çok kapsamlı bir eser ortaya koymak istedik. Bu amaçla Türk Ocakları yönetim kuruluna kitap projesi teklifinde bulundum ve onlardan tam destek aldım."
Çimen, projenin asıl fikrinin 2019 yılında, yani Millî Mücadele'nin başlangıcının 100. yılı kapsamında şekillendiğini belirtti. "2019, Millî Mücadele’nin başlangıcının, Ata’mızın Ankara’ya gelişinin 100. yılıydı. Cumhuriyet’imize, Ankara'ya ve Ata’mıza olan borcumuzu düşünerek şekillenen bir proje oldu. Türk Ocakları'nın entelektüel yapısı bu tür kapsamlı bir eseri yaratmak için fazlasıyla yeterliydi. Genel Merkez Yönetim Kurulumuz onay verince, değerli Hocam Prof. Dr. Ayşe Filiz Yavuz ile heyecanla yola çıktık." dedi. Kitabın, Ankara'nın geçmişi ve Türklerin Anadolu'ya yerleşmesiyle ilgili derin bir iz bırakan bir çalışma olduğunu vurgulayan Çimen, başkentin tarihini, kültürünü ve gelişimini derinlemesine ele aldıklarını ifade etti.
"Türk Yurdu Ankara hem akademik hem de popüler yazılar içeriyor"
Türk Ocakları'nın yıllardır yayınlanan Türk Yurdu Dergisi, bu kitabın önemli bir kaynağı oldu. Çimen, derginin 1911 yılından bu yana süregelen fikir dergisi kimliğinin bu kitaba büyük katkı sağladığını belirterek, "Türk Yurdu dergisi, uzun yıllardır yayımlanan bir dergi. Bu dergideki yazılardan pek çok faydalandık. 1911 yılından itibaren bu dergide Ankara'ya dair çok kıymetli makaleler yer almıştı. Biz de bu yazılardan ve makalelerden çok sayıda örnek seçip, onları kitaba dahil ettik." dedi.
Çimen, aynı zamanda bu yazıların derlenmesinin oldukça kapsamlı bir çalışma gerektirdiğini belirtti. "Bu yazılar, hem akademik hem de popüler yazılar içeriyor. Bu nedenle, kitabımızda bir denge kurmaya çalıştık. Hem akademik hem de halkın ilgisini çekebilecek türde yazılar yer aldı." ifadelerini kullandı.
“Türk Yurdu Ankara I” kitabı, toplamda 66 yazarın katkılarıyla hazırlanmış ve 86 makale içermektedir. Kitap, 9 ana bölümden oluşuyor. Her bölüm, Ankara'nın farklı yönlerini detaylı bir şekilde ele alıyor. Çimen, kitabın içerik yapısının çok titiz bir şekilde oluşturulduğunu ve her bölümün temasının özel olarak belirlediğini açıkladı.
"Ankara'nın sosyal, kültürel, ticari hayatı ve diğer tüm yönleri, bu kitapta yerini buldu"
Kitabın içeriğine dair açıklamalarda bulunan Çimen: "Kitabımız, Ankara'nın tarihinden kültürel yapısına kadar her şeyini kapsıyor. Her bir bölümün teması dikkatlice seçildi ve her yazı, uzman akademisyenler ve araştırmacılar tarafından yazıldı. İçeriğimizde sadece metinler değil, aynı zamanda haritalar, tablolar ve fotoğraflar da yer almakta. Ankara'nın sosyal, kültürel, ticari hayatı ve diğer tüm yönleri, bu kitapta yerini buldu." ifadelerine yer verdi.
Ankara'nın kültürel hayatı, ticaret yaşamı, protokol yolları, halk inançları ve yaşam tarzına dair pek çok konuda zengin bilgi içeren kitap, başkentin geçmişine ışık tutuyor. "Ankara'da kültür" başlıklı bölümde, Ankara Radyosu'nun tarihinden sinemalara, kahvehanelere ve futbol kültürüne kadar pek çok konuya değinildi. Ayrıca, Ankara'nın geleneksel hayatına dair yazılar da kitabın önemli parçalarından birini oluşturuyor. "Ankara'da futbol" başlıklı yazıda, 1960’lı yıllarda Gençler Birliği sporcularının yaşadığı dönemin futbol hayatına dair ayrıntılar yer alırken, "Ankara Kulübü"nün 1932’deki etkisi de vurgulandı.
Kitap, ticaretin de önemli bir yönünü ele alıyor. Çimen, "Ankara'nın ticari hayatına dair çok önemli bilgiler mevcut. Özellikle tiftik keçisi ve bunun ticareti, kitabın dikkat çeken konularından biri. Ayrıca, İş Bankası'nın ilk yıllarında Ankara'daki ticaret merkezleri ve çarşılar da kitapta yer almakta." dedi.
"Ankara'nın protokol yolları ve ilk yapılan yapılar da kitabın önemli bir kısmını oluşturuyor"
Kitap, Cumhuriyet’in ilanından sonra başkent olan Ankara'nın kentleşme sürecini de geniş bir şekilde ele alıyor. Kadir Çimen, Ankara'nın nasıl hızla geliştiğini, gecekondu yapılarından planlı şehirleşmeye doğru nasıl bir dönüşüm geçirdiğini şu sözlerle anlattı:
"Ankara, Cumhuriyet’in başkenti olduktan sonra hızla modernleşmeye başladı. Bu süreçteki sosyal, ekonomik ve kültürel değişimleri detaylı bir şekilde inceledik. Ayrıca, Ankara'nın protokol yolları ve ilk yapılan yapılar da kitabın önemli bir kısmını oluşturuyor."
Kitapta, Ankara'daki önemli yapılar da detaylı bir şekilde anlatıldı. Kırklar Mezarlığı, II. Dünya Savaşı’nda pasif koruma sığınakları, maske fabrikaları ve protokol yolları gibi konular, Ankara'nın sosyal yaşamına dair önemli veriler sunuyor.
"Araştırmacılar için oldukça faydalı bir kaynak"
Çimen, kitabın sadece akademik yazılardan oluşmadığını, aynı zamanda yerel araştırmacıların katkılarıyla daha zengin bir içerik oluşturduklarını belirtti. "Kitabın hazırlanmasında, Ankara’yı bilen, Ankara’yı seven ve bu şehre dair derinlemesine bilgi sahibi yerel araştırmacılarla da temas kurduk. Kitabın her bölümünde, yerel halkın da görüşlerine yer verdik. Bu da kitabı daha kapsamlı ve özgün hale getirdi." dedi.
Kitabın sonunda, Ankara ile ilgili yayınlanmış pek çok kitabın bibliyografisi de yer alıyor. Çimen, "Ankara ile ilgili yazılmış kitapların bibliyografisini de bu eserde bulmak mümkün. Bu, araştırmacılar için oldukça faydalı bir kaynak olacak." dedi.
İkinci Cilt: Genişleyen İçerik ve Yeni Katkılar
İlk cildi 2023’ün başlarında yayımlanan Türk Yurdu Ankara kitabının ikinci cildi de büyük bir ilgi gördü. Çimen, ikinci cildinin içeriğini ise şu sözlerle anlattı:
"İkinci ciltte, daha fazla yazı ve yeni araştırmalar yer aldı. Özellikle ilk kitapta yer veremediğimiz değerli yazıları ikinci kitaba dahil ettik. Türk Yurdu Ankara iki ciltli haliyle 2000 sayfaya ulaştı. Kapsamlı içeriğiyle hem akademik camiaya hem de halkımıza hitap edecek Ankara Ansiklopedisi hüviyetindeki bu eseri, sistematik bir derleme olarak şehrin külliyatına kazandırdık.”
İkinci ciltte, Ankara'nın kentleşme süreci, kültürel yapısı, ticaret hayatı ve sosyal yaşamı gibi konular daha derinlemesine ele alındı. Çimen, “Ankara'nın geçmişine dair eksik kalan bazı alanları da ikinci kitapta tamamladık.” diyerek, kitabın sürekli olarak gelişmeye ve zenginleşmeye açık olduğunu ve serilerinin çıkacağının müjdesini verdi.
"Ankara hakkında yazılacak çok şey var"
Çimen, kitabın üçüncü cildinin de düşünüldüğünü ve bu kitabın ilgi çekecek yazılar içereceğini belirtti. "Kitabımız o kadar kapsamlı ki, Ankara hakkında yazılacak o kadar çok şey var. Üçüncü cilt için de çalışmalar devam ediyor. Bu kitabın serileri, daha fazla bilgiye, daha fazla araştırmaya yer verecek."
