Türkiye’de ticari işletmelerin dijital haritalarda konum paylaşımına ilişkin yeni bir düzenleme yolda. TBMM’de görüşülmekte olan yasa tasarısı, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Kanunu’nda önemli değişiklikler öngörüyor. Eğer bu yasa kabul edilirse, yaklaşık 6 milyon işletme, haritalı adres ve konum bilgisi paylaşabilmek için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan izin almak zorunda kalacak.
Lisans ücreti: 1.750 TL’den başlıyor
Yeni düzenlemeye göre, konum paylaşımı yapacak işletmelerden yıllık izin ücreti talep edilecek. Bu ücret, işletmenin faaliyet alanına ve coğrafi verinin kapsamına göre değişerek 1.750 TL ile 1 milyon 750 bin TL arasında olacak. Ayrıca, izinsiz paylaşım yapanlara, izin bedelinin iki katı tutarında idari para cezası uygulanacak.
Ancak dikkat çeken nokta, ceza ödenmiş olsa bile izin alma zorunluluğunun ortadan kalkmayacak olması. Bu durum, işletmeler için hem maddi hem de idari bir yük oluşturabilir.
Doğalgaz şirketlerine muafiyet tanındı
Düzenlemede doğalgaz dağıtım lisansı olan şirketler, coğrafi veri izni alma zorunluluğundan muaf tutulacak. Ancak diğer sektörlerdeki işletmeler, izin bedellerini ödemekle yükümlü olacak. Bakanlık, bu uygulamayla yıllık yaklaşık 30 milyar TL’lik bir gelir elde etmeyi hedefliyor.
Dünyada örneği yok
Bu düzenleme, dünyada bir ilk olma özelliği taşıyor. Çoğu ülkede, harita üreten ve bilgi toplayan şirketler kayıt altına alınsa da, şu ana kadar hiçbir ülkede coğrafi veri paylaşımı için yıllık lisans bedeli uygulaması bulunmuyor. Eğer yasa yürürlüğe girerse, Türkiye bu alanda öncü bir konumda olacak.
Haksız rekabet kaygısı
Yeni düzenleme, yerli firmalar ile uluslararası devler arasında haksız rekabet yaratabileceği yönünde eleştiriler alıyor. Örneğin, Google, Apple ve Yandex gibi uluslararası teknoloji şirketlerinin, yerli firmalarla aynı izin bedelini ödemesi öngörülüyor. Ancak yerli firmaların bu bedelleri karşılaması daha zor olabileceğinden, rekabet eşitsizliği yaşanacağı belirtiliyor.
Ayrıca, yerli firmalar daha sıkı denetimlere tabi tutulurken, yabancı firmaların daha gevşek denetim süreçlerinden geçeceğine dair endişeler de dile getiriliyor.
Eleştiriler artıyor
Sektör temsilcileri ve uzmanlar, düzenlemenin detaylarına ilişkin net bilgilere ihtiyaç olduğunu vurguluyor. Öne çıkan eleştiriler şöyle:
- Küçük işletmeler zorlanabilir: Yıllık izin bedelinin küçük işletmeler için maliyetli olacağı belirtiliyor.
- Ekonomik yük: İşletmelerin mevcut ekonomik şartlarda böyle bir yükü kaldırmasının zor olacağı ifade ediliyor.
- Yerli firmalar için dezavantaj: Küçük ve orta ölçekli yerli firmaların, yabancı teknoloji devleriyle rekabet edemeyeceği kaygısı var.
Düzenleme neden yapılıyor?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, coğrafi verilerin daha kontrollü ve güvenli şekilde paylaşılmasını sağlamak amacıyla bu düzenlemeyi hayata geçirmek istiyor. Özellikle Türkiye’ye ait hassas coğrafi verilerin izinsiz kullanımını engellemek ve devlet denetimini artırmak, düzenlemenin ana hedefleri arasında gösteriliyor.
