Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA), çevre dostu ve sürdürülebilir bir ekonomiye geçişi hızlandırmak için yeni bir adım atıyor. Depozito Saha Yönetim Sistemi (DSYS) ile içecek ambalajlarının iadesi teşvik edilecek. Bu sistem sayesinde, piyasaya sürülen zorunlu depozitoya tabi içecek ambalajlarının tüketilmesinin ardından, ambalajlar iade edilerek vatandaşlara teşvik bedeli ödenecek.
Depozito Yönetim Sistemi Nasıl İşleyecek?
Depozito Yönetim Sistemi (DYS), belirli bir depozito bedeli alarak piyasaya sürülen ürünlerin tüketilmesinin ardından ambalajların iade edilmesi ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayalı bir sistem olarak tanımlanıyor. Sistem, atıkların geri dönüşümünü artırmayı ve doğal kaynakları korumayı hedefliyor.
Ambalajlar kaynağında ayrılarak geri dönüşüm sürecine kazandırılacak. Bunun yanı sıra, birincil ham madde yerine ikincil ham madde kullanımı ile enerji sarfiyatı da azaltılacak. Bu sistem, karbon emisyonlarını da düşürerek 2053 Net Sıfır Emisyon hedefine ulaşılmasına katkı sağlıyor. Ayrıca, döngüsel ekonominin desteklenmesi için önemli bir adım olacak.
DOA Uygulaması Nedir ve Nasıl Çalışır?
Depozito Yönetim Sistemi’ne dahil olan tüketiciler, iade işlemleri için kullanacakları mobil uygulama üzerinden süreci takip edebilecek. "Depozitosu Olan Ambalajlar" (DOA) adı verilen uygulama, tüketicilere iade işlemi sırasında büyük kolaylık sağlayacak.
DOA uygulaması, Android ve iOS mağazalarından ücretsiz olarak indirilebilecek. Uygulama, karekod okutularak çalışan depozito iade makineleri ile entegre çalışacak ve iade edilen ambalajlar için depozito bedeli, kullanıcıların e-cüzdanlarında birikecek. Bu bakiye, POS cihazlarında, anlaşmalı restoranlar ve marketlerde kullanılabilecek.
Türkiye Genelinde Ne Zaman Uygulama Başlayacak?
Sakarya'da başlatılan DOA uygulaması, 2025 yılı sonuna kadar tüm Türkiye'de hayata geçirilecek. Her ilde ve ilçede uygulanması planlanan sistem, çevre bilincinin artırılması ve geri dönüşüm oranlarının yükseltilmesine katkı sağlayacak.
Destek Veren Kurumlar
Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) tarafından yönetilen bu sistem, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) iş birliği ile uygulanacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın öncülüğünde yürütülen bu proje, Türkiye genelinde büyük bir çevre hareketini başlatmayı amaçlıyor.
Yılda Ne Kadar Ambalaj Geri Kazanılacak?
Türkiye genelinde, yılda yaklaşık 25 milyar adet ambalajın geri kazanılması bekleniyor. 783 bin kilometrekarelik coğrafyada, büyük bir geri dönüşüm seferberliği başlatılacak. Bu süreçle, hem çevreye hem de ekonomiye katkı sağlanacak.
Ekonomik Katkılar ve Kazanç
DOA uygulaması, ülke ekonomisine yıllık yaklaşık 520 milyon euro katkı sağlaması bekleniyor. Ambalajlar için yapılan depozito bedelleri, yalnızca çevreye değil, aynı zamanda ekonomiye de büyük bir değer katacak.
Hangi Ambalajlara Depozito Ödenecek?
Cam, plastik ve alüminyum malzemelerden yapılan 0,1 L ile 3 L arasındaki içecek ambalajları, depozito kapsamına alındı. Üzerlerinde depozito logosu bulunan bu ambalajlar, iade edildiklerinde depozito bedeli ödenecek.
Türkiye, depozito yönetim sistemi ile çevre dostu bir ekonomi inşa ederken, geri dönüşüm oranlarını artırarak doğal kaynakların korunmasına da katkıda bulunmayı hedefliyor.
