Hemen hemen hepimiz okulda öğretmenimizin verdiği bir konu hakkında kompozisyon yazmıştır. Özellikle tatil dönüşleri sonrası öğretmenlerimizin “tatilde yaptıklarınızı anlatan bir kompozisyon yazın” sözleri hepinizin aşina olduğu bir cümle olmuştur. Peki Kompozisyon nedir? Kompozisyon nasıl yazılmalı? Kompozisyon türleri nelerdir? Kompozisyon yazmadan önce bilmeniz gerekenleri sizler için derledik…
KOMPOZİSYON NEDİR?
Kompozisyon, yazılı veya sözlü olarak bir konu veya düşünceyi düzenlemek, anlatmak veya ifade etmek amacıyla metin veya eser oluşturma sürecini tanımlayan bir terimdir. Genellikle edebi veya akademik yazılarda kullanılan bir kavramdır, ancak daha geniş bir anlamda iletişim ve sanat eserleri oluşturma süreçlerine de uygulanabilir.
Bir kompozisyon, belirli bir yapı ve düzen içinde düşünce ve fikirleri ifade etmek için kullanılan bir araçtır. İyi bir kompozisyon, ana fikirleri belirgin bir şekilde ileten, mantıklı bir akışa sahip, açık ve etkili bir iletişim aracıdır.
KOMPOZİSYON TÜRLERİ NELERDİR?
Kompozisyon her türde yazılır. Kompozisyon deyince aklımıza her ne kadar Edebi kompoziyonlar gelse de akademide, iş yazışmalarında, gazete ve makale köşelerinde de kompozisyonlar yazılır.
İşte belli başlı kompozisyon türleri:
-Edebi Kompozisyon: Hikayeler, romanlar, şiirler, oyunlar ve diğer edebi eserler, yazarın duygusal veya estetik ifadelerini kullanarak bir hikaye veya düşünce oluşturmasının bir örneğidir.
-Akademik Kompozisyon: Öğrencilerin okul veya üniversitedeki derslerinde yazdığı makaleler, raporlar, tezler ve benzeri yazılı çalışmalar, bir konuyu analiz etmek veya belirli bir tez savunmak için yazılmış akademik kompozisyonlardır.
-İş Yazışmaları: İş dünyasında, profesyonel iletişim amacıyla kullanılan mektuplar, raporlar, özgeçmişler ve diğer yazılı materyaller, iş kompozisyonlarıdır.
-Gazete Makaleleri: Gazetelerde ve dergilerde yayımlanan haberler, yorumlar, makaleler ve köşe yazıları, haberlerin veya düşüncelerin düzenli bir şekilde ifade edildiği kompozisyonlardır.
Kompozisyonun temel unsurları arasında başlık, giriş, ana bölüm, sonuç, ve önerilen referanslar veya kaynaklar gibi öğeler bulunabilir. Bu öğeler, kompozisyonun yapısını ve düzenini belirler. Ayrıca kompozisyonun amacına ve türüne göre farklı özellikler taşıyabilir.
Başarılı bir kompozisyon, hem içeriği hem de dil kullanımını etkili bir şekilde dengeleyerek okuyucuya veya dinleyiciye anlamı açıkça iletebilmelidir.
KOMPOZİSYON YAZARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Özellikle öğrencilerin ev ödevlerinden biri olan kompozisyon yazımında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. İyi ve etkili bir kompozisyonun sizi diğerlerinden ön plana çıkarmak için bazı püf noktalara dikkat edilmeli. İşte başarılı bir kompoziyon yazmanız için dikkat etmeniz gereken başlıklar…
KONUYU BELİRLEYİN
İlk olarak, yazacağınız kompozisyonun konusunu belirlemelisiniz. Konunun ilginç, sizi motive eden ve hedef kitlenizin ilgisini çekebilecek bir konu olmasına dikkat edin.
AMACINIZI BELİRLEYİN
Kompozisyonunuzun amacını net bir şekilde tanımlayın. Yazınızın eğitici, bilgilendirici, tartışmacı veya eğlendirici olmasını mı istiyorsunuz?
HEDEF KİTLENİZİ BELİRLEYİN
Yazınızı kimin okuyacağını düşünün. Okuyucu kitlenizi tanımlayarak, içeriğinizi onlara uygun bir şekilde ayarlayabilirsiniz.
ANA FİKRİ BELİRLEYİN
Kompozisyonunuzun ana fikrini (tez) net bir şekilde tanımlayın. Bu ana fikir yazının temel noktasını ifade etmelidir.
PLANLAYIN VE TASLAK OLUŞTURUN
Yazıyı yazmadan önce bir taslak oluşturun. Başlık, giriş, ana bölümler ve sonuç gibi bölümleri düzenleyin. Bu, yazınızın akışını ve mantıklı bir yapı oluşturmanıza yardımcı olacaktır.
AKICI BİR GİRİŞ OLUŞTURUN
Okuyucunun ilgisini çekmek ve ana fikri tanıtmak için etkili bir giriş yazın. İlk cümlelerinizi özenle seçin.Kompozisyonunuzun bölümleri arasında mantıklı bir bağlantı kurun. Her paragraf birbirine geçiş yapmalı ve yazının bütünlüğünü korumalı.
DESTEKLEYİCİ KANITLAR VE AYRINTILAR SUNUN
Ana fikrinizi desteklemek için kanıtlar, örnekler ve ayrıntılar ekleyin. Kaynakları belirtirken güvendiğiniz ve güvenilir kaynakları kullanmaya özen gösterin.
DİL VE DİLBİLGİSİ KURALLARINA DİKKAT EDİN
Dil ve dilbilgisi kurallarına dikkat edin. Yazım, noktalama işaretleri ve cümlenin akıcılığı konusunda özenli olun.
ÖZGÜN İÇERİK OLUŞTURUN
Kendi düşüncelerinizi ve ifadelerinizi kullanmaya çalışın. Eğer başkalarının çalışmalarından alıntı yapıyorsanız, bu alıntıları uygun bir şekilde kaynak gösterin.
Kısaltmaktan Kaçınma: İhtiyacınız kadar uzun bir kompozisyon yazın. Kısaltma veya tekrarlamalardan kaçının, ancak konuyla ilgili ayrıntıları eksik bırakmayın.
GÖZDEN GEÇİRİN VE DÜZELTME YAPIN
Yazınızı yazdıktan sonra gözden geçirin ve yazım hatalarını düzeltin. Ayrıca mantık hataları, akış sorunları veya anlatım hataları varsa bunları düzeltin.
Okuyucunun Perspektifini Düşünme: Yazınızı okuyucunun perspektifinden değerlendirin. Yazınızın okuyucunun beklentilerini ve ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığını düşünün.
ETKİLİ BİR BAŞLIK SEÇİN
Başlığınız yazının konusu ve amacını yansıtmalı ve okuyucunun ilgisini çekmelidir.
SONUÇ BÖLÜMÜNDE GÜÇLÜ İFADELER KULLANIN
Yazınızın sonunda ana fikri özetleyen ve okuyucuyu düşünmeye teşvik eden güçlü bir sonuç paragrafı yazın.
Bu aşamalar başarılı bir kompozisyon yazarken dikkate almanız gereken temel noktalardır. İyi bir kompozisyon, düşünceyi açıkça ifade eden, okuyucuyu etkileyen ve mantıklı bir şekilde düzenlenen bir metin olduğunu unutmayın.
