Her gezegen gibi Mars da Güneş’ten enerji alıyor ve bu enerjiyi uzaya geri yayıyor. Dünya’da bu sürece "radyatif enerji bütçesi" (REB) denir ve iklim değişiklikleri üzerinde büyük bir etkisi vardır. Ancak Mars’ın enerji bütçesi tam olarak anlaşılabilmiş değil.
Son 10 Dünya yılı boyunca yürütülen araştırmalara göre, Mars’ın kuzey yarımküresi ilkbahar ve yaz mevsimlerinde aldığı enerjiyi yeterince yayamıyor. Bununla birlikte, güney yarımküre Güneş’e daha yakın olduğu dönemde büyük bir enerji dengesizliği yaşıyor. Bu fazla enerji, atmosferin ısınmasına ve devasa toz fırtınalarının başlamasına neden oluyor.
MARS'TA TOZ FIRTINALARI NEDEN OLUŞUYOR?
Bilim insanları, Mars’ın güney yarımküresinin Güneş’ten daha fazla enerji alarak alt atmosferi ısıttığını belirledi. Isınan hava, yüzeydeki ince toz tabakalarını kaldırıyor ve bu tozlar rüzgarlarla taşınarak tüm gezegeni sarabilen devasa fırtınalara dönüşüyor.
Bu süreç, Dünya’daki muson yağışlarıyla benzerlik gösteriyor ancak Mars’ta su yerine toz hareket ediyor. Bilim insanları, bu enerji dengesizliğinin gezegen çapında görülen büyük toz fırtınalarının temel sebebi olabileceğini düşünüyor.
KUZEY VE GÜNEY YARIMKÜRESİ ARASINDAKİ FARK NE?
Mars’ın güney yarımküresi, kuzeyine göre daha kalın bir kabuk yapısına ve yüksek araziye sahip. Bu durumun büyük bir göktaşı çarpması veya Mars’taki tektonik hareketlerden kaynaklanabileceği tahmin ediliyor.
Ayrıca, Mars’ın geçmişte su açısından oldukça zengin olduğu düşünülüyor. Yaklaşık 4.3 milyar yıl önce, gezegenin kuzey yarımküresinde dev bir okyanusun bulunduğuna dair kanıtlar mevcut. Günümüzde Mars, büyük ölçüde kuru bir çöl gibi görünse de, kutuplarında buzullar ve atmosferinde su buharı izleri bulunuyor. Derin araştırmalar, gezegenin kabuğunun altında suyun var olabileceğini öne sürüyor ancak bu suya ulaşmak günümüz teknolojisiyle henüz mümkün değil.
