Tahtalı Kilise, Kayseri ilinin Yeşilhisar ilçesine bağlı Soğanlı köyünde, Soğanlı Vadisi'nin sonunda konumlanıyor. Kiliseye ulaşımı kolaylaştıran yön tabelaları mevcut. Ziyaretçiler vadi boyunca ilerleyerek kiliseye ulaşabiliyor.
Kilisede yer alan fresklerdeki insan figürlerinin gözlerinin büyük çoğunluğunun oyulmuş olduğu görülüyor. Bu durum ilk bakışta vandalizm gibi görünse de, uzmanlara göre olayın arkasında çok daha karmaşık ve tarihi nedenler yatıyor.
GÖZLER NEDEN OYULMUŞ?
Kilise duvarlarında yer alan ve dini sahneleri tasvir eden fresklerdeki gözlerin oyulma nedenine dair farklı görüşler mevcut. Bazı arkeologlar, halk arasında bu gözlerin arkasında değerli taş ya da maden olduğuna dair bir inanç olduğunu ve bu nedenle fresklerin tahrip edildiğini belirtiyor.
Diğer bir görüş ise, İslamiyet’in imgelerin canlılık taşıdığı inancı sebebiyle, Müslüman topluluklar tarafından bu figürlerin gözlerinin bilinçli şekilde oyulduğu yönünde. Bu uygulamanın, resimlerin etkisini azaltmak ve canlılıklarını "yok etmek" amacıyla yapıldığı düşünülüyor.
BİZANS DÖNEMİNDE İNŞA EDİLDİ
Tahtalı Kilise, Bizans dönemine ait kayaya oyulmuş kiliseler arasında yer alıyor. Kesin inşa tarihi bilinmese de, fresklerin üslubu ve ikonografik özellikleri göz önüne alındığında 9. ve 11. yüzyıllar arasında yapıldığı tahmin ediliyor. Yapımında taş ustaları ve dönemin ikon sanatçıları görev almış.
KİLİSENİN MİMARİSİ DİKKAT ÇEKİYOR
Kilise, üçgen planlı bir avlu ve doğusunda yer alan serbest haç planlı naos (ibadet bölümü) ile dikkat çekiyor. Beşik tonozla örtülü olan naos, doğal kaya oyularak şekillendirilmiş. Apsis kısmında yer alan “templon” ise büyük oranda korunmuş durumda.
İç mekanın en çarpıcı unsurlarından biri, İsa'nın merkezde yer aldığı mahşer sahnesi. Parlak bir mandorla (ışık halesi) içinde resmedilen İsa’nın yanında Adem ve Havva yer alıyor. Sahnenin alt kısmında cehennem, üst kısmında ise Davut ve Süleyman peygamberler tasvir edilmiş. Fresklerde kullanılan detaylar, döneminin ikonografik anlayışını yansıtıyor.
FRESKLERDE ÖNEMLİ ZATLARIN TASVİRLERİ VAR
- İsa: Mandorla içinde, haç taşıyan ve Hades’in başını ezen figür olarak resmedilmiş.
- Adem ve Havva: İsa’ya yönelmiş, yakarır şekilde betimlenmiş.
- Cehennem: Yarı çıplak figürlerle dolu, karanlık ve çarpıcı bir şekilde tasvir edilmiş.
- Davut ve Süleyman: Aynı lahit içerisinde, kraliyet tacı ve sembollerle işlenmiş.
- Dirilenler: Lahitlerden çıkan figürler, kıyamet ve diriliş temasını destekliyor.
BÜYÜK BÖLÜMÜ GÜNÜMÜZE KADAR BOZULMAMIŞ
Fresklerin büyük bölümü zaman içinde tahrip olsa da, kilisenin genel yapısı ve sahnelerin önemli bölümü bugün hâlâ görülebiliyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın koruma çalışmaları kapsamında kilise zaman zaman restore edilerek ayakta tutulmaya çalışılıyor.
Soğanlı Vadisi yıl boyunca ziyaretçilere açık. Ancak bahar ve yaz ayları, hem hava koşullarının uygunluğu hem de vadinin doğal güzelliğinin en iyi şekilde görülebilmesi açısından en ideal zamanlar olarak öneriliyor.
