Uzmanlara göre, bireylerin korkularıyla yüzleşerek bu kaygının üstesinden gelmesi mümkün. Peki, sosyal anksiyete neden ortaya çıkıyor ve bu durumun çözümü için neler yapılabilir?
Sosyal Anksiyete Nedir?
Sosyal anksiyete, kişinin başkaları tarafından yargılanma, eleştirilme ya da küçük düşürülme korkusu nedeniyle sosyal durumlardan kaçınmasıyla karakterize edilen bir kaygı bozukluğu türü olarak tanımlanıyor. Medicana Konya Hastanesi’nden Psikolog Rabia Bağcı, bu durumun çoğunlukla ergenlik döneminde başladığını ve çeşitli nedenlere dayandığını belirtiyor.
"Aile tutumları, genetik faktörler ve geçmişte yaşanmış utanç verici deneyimler bu sorunun temel nedenleri arasında yer alıyor. Özellikle korumacı ve mükemmeliyetçi ebeveyn tutumları, çocukların sosyal becerilerinin gelişimini olumsuz etkiliyor," diyen Bağcı, biyolojik faktörlerin de rol oynayabileceğini ifade ediyor.
Hangi Belirtiler Gözleniyor?
Sosyal anksiyete yaşayan bireylerde sık görülen belirtiler şunlar:
- Toplum içinde hata yapmaktan ya da rezil olmaktan korkma,
- Göz teması kuramama,
- Başkalarının önünde konuşma ya da bir eylem gerçekleştirme konusunda çekingenlik,
- Sosyal etkinliklerden kaçınma.
Bağcı, bu bireylerin toplum içinde dikkat odağı olmaktan ve eleştirilmekten korktuğunu vurguluyor:
"Bu durum kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkilerken, depresyon ve madde bağımlılığı gibi eşlik eden sorunlara da yol açabiliyor."
Gençler Neden Daha Fazla Risk Altında?
Ergenlik dönemi, hem hormonal hem de sosyal değişimlerin yoğun yaşandığı bir süreçtir. Gençler, arkadaş çevresine uyum sağlama, sosyal kabul görme ve bağımsızlık kazanma gibi konularda baskı hissederler. Bağcı, "Okul performansı, kariyer hedefleri gibi konular bu baskıyı artırıyor ve sosyal anksiyete gençlerde daha belirgin hale geliyor," şeklinde açıklıyor.
Sosyal Anksiyete ile Baş Etme Yolları
Sosyal anksiyetenin tedavi edilmediğinde bireyin tüm yaşamını etkileyebileceğini söyleyen uzmanlar, erken müdahalenin önemini vurguluyor. Psikolog Bağcı, bu durumla baş etmek için şu önerilerde bulunuyor:
- Küçük Hedefler Koyma: Korkulan durumlarla yavaş yavaş yüzleşmek etkili bir yöntemdir. Örneğin, sunum yapmaktan korkan bir birey, daha küçük gruplar önünde konuşma pratiği yapabilir.
- Sosyal Faaliyetlere Katılım: Sosyal becerilerin gelişimi için grup etkinliklerine katılmak önemlidir.
- Profesyonel Destek: Psikolojik danışmanlık ya da terapi, bireyin kaygılarını anlamasına ve yönetmesine yardımcı olabilir.
Okullarda Ne Yapılabilir?
Okullarda öğrencilerin özgüvenini artıracak yöntemlerin uygulanması gerektiğine dikkat çeken Bağcı, öğretmenlere şu önerilerde bulunuyor:
"Öğrencilerin sunum yapmaktan ya da sınıf içinde söz almaktan çekinmesi durumunda, bu korkularıyla yüzleşmeleri için onları teşvik edin. Ayrıca, etkinliklerle dolu sosyal ortamlar yaratmak, gençlerin bu tür kaygıları aşmasına yardımcı olacaktır."
