Heyet Tahrir el Şam (HTŞ), El Kaide ve IŞİD’den ayrıldıktan sonra, Astana sürecini fırsat bilerek İdlib’de kendi hakimiyetini kurdu. FBI, örgüt lideri El Colani için 10 milyon dolar ödül koyarken, HTŞ, 3 milyonun üzerinde sivili denetiminde tutarak bölgedeki en etkili silahlı grup haline geldi. HTŞ kimdir? Suriye'de HTŞ kimdir? HTŞ kimin kontrolünde kim destekliyor?
HTŞ NEDİR? SURİYE'DE HTŞ KİMDİR?
Suriye’de 2011’de başlayan iç savaş, cihatçı örgütlerin güç kazanmasına zemin hazırladı. Bu süreçte, IŞİD lideri Ebu Bekir El Bağdadi’nin görevlendirdiği Ebu Muhammed El Colani, El Kaide’nin Suriye kolu olarak Nusra Cephesi’ni kurdu. Rejim tarafından serbest bırakılan cihatçı mahkumlar, örgütün hızla güçlenmesine katkı sağladı.
Nusra, Körfez ülkelerinden gelen finansal destekle ülkenin kuzeyinde hakimiyet kurdu. Petrol kuyuları ve ticaret yollarını kontrol ederek ekonomik bir güç haline gelen örgüt, ele geçirdiği bölgelerde vergi toplamaya başladı. ABD, 2012’de Nusra Cephesi’ni terör örgütleri listesine aldı.
2013’te IŞİD, Nusra’yı kendine bağlamaya çalıştı ancak El Colani, bu talebi reddetti ve iki örgüt arasında kanlı çatışmalar yaşandı. Nusra, IŞİD’i kuzeybatı Suriye’den çıkarmayı başardı.
2016’da El Kaide ile Kopuş
El Colani, ideolojik dönüşümünün bir parçası olarak 2016’da Nusra Cephesi’nin El Kaide’den ayrıldığını duyurdu ve örgütün adını Fetih El Şam Cephesi olarak değiştirdi. Ancak bu ayrılık, El Kaide lideri Eymen El Zevahiri tarafından kabul edilmedi.
HTŞ’nin Doğuşu
2017’nin başında El Colani, Fetih El Şam Cephesi’ni diğer dört cihatçı grupla birleştirerek Heyet Tahrir el Şam’ı (HTŞ) kurdu. Bu birleşime Harekat Nur El Din El Zenki, Liva El Hak, Ceyş El Sünna ve Cephet Ensar El Din gibi örgütler katıldı.
HTŞ, bugün Suriye’nin kuzeybatısında faaliyetlerini sürdüren en güçlü cihatçı gruplardan biri olarak varlığını devam ettiriyor. Ancak ideolojik ve yapısal dönüşümleri, bölgedeki dengeleri etkilemeye devam ediyor.
HTŞ KİMİN KONTOLÜNDE KİM DESTEKLİYOR?
Heyet Tahrir el Şam (HTŞ), ideolojik ve taktiksel değişikliklerle Suriye’nin en etkili cihatçı örgütlerinden biri haline geldi. Radikal İslamcı bir çizgide kalan HTŞ, El Kaide’nin küresel cihat söylemini terk ederek yalnızca Suriye’de faaliyet göstermeye odaklandığını duyurdu. Örgüt lideri Ebu Muhammed El Colani, hedeflerinin “Esad rejimini devirmek ve İran destekli milisleri bölgeden çıkarmak” olduğunu belirtti.
İdlib’in Merkez Haline Gelmesi
HTŞ, 2017’de diğer cihatçı gruplarla birleşerek İdlib bölgesindeki etkisini artırdı. 2019’da Ahrar El Şam gibi muhalif grupları etkisiz hale getirerek İdlib’in kontrolünü tamamen ele geçirdi. Bu süreçte örgüt, Rusya-İran-Türkiye arasında yürütülen Astana görüşmelerini ve Soçi Mutabakatı’nı fırsata çevirerek bölgedeki çatışmasızlık alanlarından yararlandı.
M4-M5 karayollarında saldırılar düzenleyen HTŞ, ekonomik ve askeri gücünü artırarak bölgedeki hakimiyetini pekiştirdi. Türkiye ve Rusya’nın kurduğu “geçici” gözetleme noktaları, örgüte İdlib’de güvenli bir alan sağladı.
Liderlik ve Stratejik Hamleler
HTŞ’nin lideri El Colani, örgütün değişmez figürü olmaya devam ediyor. 1982’de Suudi Arabistan’da doğan El Colani, 2003’te Irak’taki ABD işgaline karşı savaştı ve Irak’ta hapis yattı. 2011’de IŞİD lideri Bağdadi tarafından Suriye’ye gönderilen Colani, El Nusra’nın ve ardından HTŞ’nin kuruluşunda kilit rol oynadı. ABD, El Colani’nin başına 10 milyon dolar ödül koymuş durumda.
