Monarşi kavramı günlük hayatımızda sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Pek çoğumuz monarşinin neyi ifade ettiğini bilmiyor. Monarşi hakkında ilginizi çekecek bilgileri sizin için derledik…
MONARŞİ NEDİR?
Monarşi, bir ülkenin veya devletin yönetim şekillerinden biridir ve en temel tanımıyla, devlet başkanlığının bir kişi veya aile tarafından sürekli olarak miras alındığı bir yönetim biçimidir. Monarşiler, hükümetin yöneticilerinin belirli bir soydan, aileden veya soylulardan seçildiği bir sistemdir. Monarşi kelimesi Yunanca "monarkhia" kelimesinden gelir, "tek hakimlik" veya "tek iktidar" anlamına gelir.
Monarşiler, iki temel türe ayrılabilir:
1. Mutlak Monarşi :Mutlak monarşide, hükümet başkanı (monarş), yasama, yürütme ve yargı yetkilerine sahiptir. Monarş, genellikle kanunları, kararnameleri ve politikaları tek başına belirler. Bu tür monarşilerde halkın veya meclisin karar alma sürecinde sınırlı veya hiçbir rolü olmayabilir. Örnek olarak Suudi Arabistan gibi ülkeler mutlak monarşilere örnektir.
2. Anayasal Monarşi : Anayasal monarşilerde ise monarş, anayasa ve yasalar tarafından sınırlanmıştır. Monarş genellikle sembolik veya temsili bir rol oynar, ve gerçek iktidar yürütme organı veya seçilmiş hükümet tarafından kullanılır. Anayasal monarşilerde monarş, çoğu zaman devletin geleneksel sembolüdür ve siyasi kararları belirleme yetkisi sınırlıdır. Örneğin Birleşik Krallık (İngiltere), İsveç, Japonya gibi ülkeler anayasal monarşilere örnektir.
MONARŞİ İLE YÖNETİLEN DEVLETLER HANGİLERİDİR?
Monarşi ile yönetilen devletler dünya genelinde farklı biçimlerde bulunur. Monarşiler iki ana tipe ayrılabilir: Mutlak Monarşi ve Anayasal Monarşi. İşte bazı monarşi ile yönetilen ülkelerden örnekler:
1. Mutlak Monarşiler:
o Suudi Arabistan: Suudi Arabistan, mutlak monarşi ile yönetilir. Ülkenin kralı, hem devlet başkanı hem de hükümetin başıdır. Kral, yasaları çıkarır ve ülkenin yönetimini tek başına elinde bulundurur.
2. Anayasal Monarşiler:
o Birleşik Krallık: Birleşik Krallık, anayasal monarşi ile yönetilir. Ülkede hükümetin başı Birleşik Krallık Kraliçesi veya Kralıdır, ancak gerçek iktidar seçilmiş hükümette bulunur. Kraliyet ailesi ülkenin sembolik temsilcisidir.
o İsveç: İsveç, anayasal bir monarşi ile yönetilir. Kral veya kraliçe, sembolik bir rol oynar ve ülkenin yasalarına ve anayasasına uygun olarak hareket eder.
o Norveç: Norveç, anayasal bir monarşi ile yönetilir. Norveç Kralı veya Kraliçesi, devlet başkanı olarak görev yapar, ancak gerçek iktidar Norveç hükümetindedir.
o Japonya: Japonya, anayasal bir monarşi ile yönetilir. Japonya İmparatoru, ülkenin sembolik bir figürüdür ve iktidar gerçek hükümette bulunur.
Bu sadece birkaç örnek. Anayasal monarşi ile yönetilen birçok ülke bulunmaktadır ve bu ülkelerde monarşilerin işlevi ve gücü genellikle anayasa ve yasalar tarafından belirlenir. Her ülkenin monarşisi farklıdır ve farklı roller ve yetkilere sahip olabilir.
MONARŞİ YÖNETİMİ VE ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Her ülkenin monarşisi farklı olabilir ve monarşilerin işleyişi, ülkenin anayasasına ve tarihine göre değişebilir. Ancak temelde monarşi, devlet başkanlığının bir kişi veya aile tarafından miras alındığı bir yönetim şekli olarak tanımlanır.
İşte monarşinin temel özellikleri ve yönetim şekilleri:
Monarşilerde devlet başkanlığı genellikle bir kişi veya aile tarafından kuşaklar boyunca miras alınır. Monark (hükümet başkanı), tahtı genellikle aile içinde bir akrabasından devralır.
Birçok anayasal monarşi türünde, monarkın (kral veya kraliçe) rolü sembolik veya temsili bir role indirgenir. Gerçek iktidar seçilmiş hükümetin elindedir.
Mutlak monarşide, monark tam yetkiye sahiptir ve yasaları, politikaları ve kararları tek başına belirler. Örneğin, Suudi Arabistan mutlak bir monarşi örneğidir.
Anayasal monarşilerde monarkın yetkileri anayasa ve yasalar tarafından sınırlanmıştır. Monark genellikle sembolik bir rol oynar ve gerçek iktidar seçilmiş hükümetin elindedir. Örneğin, Birleşik Krallık ve İsveç anayasal monarşilere örnektir.
Monarşi türlerinden biri olan mutlak monarşilerde, monark göreve ömür boyu atanır ve bu görev sona erene kadar görevde kalır.
Monarkın tahtı genellikle aile içinde bir akrabasına miras bırakılır. Bu, monarkın ölümü, tahttan feragat etmesi veya başka bir nedenle görevden alınması durumunda gerçekleşir.
Monarşiler genellikle geleneksel olarak sosyal statüyü ve toplumsal hiyerarşiyi yansıtan bir kurum olarak kabul edilir. Monarklar, toplumda özel bir statüye sahip olabilirler.
Anayasal monarşilerde, monark genellikle yasama işlevi yerine sembolik bir rol oynar ve yürütme yetkisi seçilmiş hükümetin sorumluluğundadır.
Monarşiler, bazen bir ülkenin kültürel ve tarihsel kimliğiyle ilişkilendirilir. Monarklar, geleneksel ritüellerin ve toplumsal etkinliklerin bir parçasıdır.
