Kovid-19 pandemisi tüm dünyayı derinden etkiledi ve hastalık sonrası gelişen sağlık sorunları hâlâ araştırılmaya devam ediyor. Son dönemde özellikle gençlerde görülen ani ölümler, bilim insanlarını harekete geçirdi. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Şevket Özkaya, İngiltere’de 46 milyon kişi üzerinde yapılan araştırmaların dikkat çekici sonuçlar ortaya koyduğunu belirtti. Özellikle acil servislerde genç hastalarda ani ölümlerle sonuçlanan akciğer ve kalp-damar hastalıklarında belirgin bir artış gözlendi.
DAMAR SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLER ÖNE ÇIKIYOR
Araştırmalar, Kovid-19 virüsünün damar iç yüzeyinde hasara yol açarak, ölümcül sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor.
Prof. Dr. Özkaya, bu süreçte damar tıkanıklığına yol açan üç temel faktörün olduğunu belirtiyor:
- Damar iç duvarında (endotel) hasar: Kovid-19 enfeksiyonu sonrası virüsün yol açtığı "sitokin fırtınası", damar duvarlarında toksik ve tahrip edici etki yaparak pıhtı oluşumunu tetikliyor.
- Hareketsizlik: Uzun süre hareketsiz kalmak, seyahat etmek veya hastalık nedeniyle yatakta kalmak pıhtı oluşum riskini artırıyor.
- Genetik ve ilaç kullanımı: Doğum kontrol hapları gibi bazı ilaçların yanı sıra pıhtılaşmaya yatkınlık yaratan genetik faktörler de riski yükseltiyor.
Bu faktörler bir araya geldiğinde, özellikle gençlerde Kovid-19 sonrası damar sağlığında bozulmalar meydana geliyor. Ağır spor ya da aşırı fiziksel aktivite, bu kişilerde ölümcül kalp krizlerine yol açabiliyor.
ANİ ÖLÜMLERDE AŞILARIN ROLÜ NE?
Prof. Dr. Özkaya, Kovid-19 aşılarının bu süreçte önemli bir rol oynadığını vurguladı. Aşıların virüs yükünü azaltarak hastalığın ağır geçirilmesini engellediğini ve damar iç duvarındaki tahribatı minimize ettiğini ifade etti. Bunun sonucunda, damar tıkanıklığına bağlı kalp krizi ve inme gibi ölümcül vakaların azaldığına dikkat çekti.
