Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis adlı bakterinin neden olduğu, genellikle akciğerleri etkileyen ancak vücudun diğer organlarına da sıçrayabilen bulaşıcı bir hastalıktır. Prof. Dr. A. Berna DURSUN, bu hastalığın yayılma yolunun hava yoluyla olduğunu belirterek, tüberkülozun günümüzde hala büyük bir sağlık sorunu teşkil ettiğini vurguladı. Tüberküloz, dünya genelinde ölüme neden olan bulaşıcı hastalıklar arasında en üst sıralarda yer almakta olup, doğru tedavi ve erken teşhisle iyileştirilebilen bir hastalık olduğunun altı çizildi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, tüberküloz 2023 yılı itibarıyla yaklaşık 10,8 milyon yeni vaka ile dünya genelinde büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Prof. Dr. DURSUN, 2023 yılı itibarıyla dünyada 1,25 milyon kişinin tüberküloz nedeniyle hayatını kaybettiğini belirtti. Türkiye’de ise, 2023 yılında 9.527 kayıtlı tüberküloz hastası bulunmakta olup, bu sayı 2019’a kıyasla %16,4 oranında bir düşüş göstermektedir. Prof. Dr. DURSUN, bu azalmanın ülkemizdeki Ulusal Tüberküloz Kontrol Programı ve verem savaşı dispanserlerinin etkin çalışmalarıyla mümkün olduğunu belirtti.
"Tüberkülozun en yaygın belirtisi üç haftadan uzun süren öksürük"
Tüberkülozun en yaygın belirtisi üç haftadan uzun süren öksürük olarak karşımıza çıkmaktadır. Prof. Dr. DURSUN, öksürüğün özellikle balgam ile birlikte görülmesinin önemli bir işaret olduğunu vurguladı. Tüberküloz ilerledikçe, kanlı balgam çıkarma, nefes darlığı ve ağızdan kan gelmesi gibi belirtiler de gelişebilir. Hastalık, ateş, halsizlik, zayıflama ve gece terlemeleri gibi genel belirtilere yol açabilir. Akciğer dışında, lenf bezi şişmesi gibi farklı organlarda da belirtiler ortaya çıkabilir. Bu sebeple, öksürük ve balgamda kan görülmesi durumunda derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiği ifade edildi.
"Tüberküloz teşhisi Türkiye'de ücretsiz olarak yapılmaktadır"
Tüberküloz hastalığının teşhisi, hastalığa yol açan bakterinin balgamda veya vücut örneklerinde tespit edilmesiyle konulur. Prof. Dr. DURSUN, tüberküloz teşhisi için akciğer filmi, kan tahlilleri ve tüberkülin deri testi gibi yardımcı testlerin kullanıldığını belirtti. Ülkemizde tüberküloz hastalığının tanı, tedavi ve takibi, Verem Savaş Dispanserleri'nde ücretsiz olarak yapılmaktadır. Bu hizmetlerin, hastalığın yayılmasını engellemeye büyük katkı sağladığı ifade edildi.
Tüberküloz tedavisinde, tüberküloz mikrobuna karşı etkili olan ilaçlar kullanılır. Prof. Dr. DURSUN, tedavinin genellikle 4 farklı ilaç ile yapıldığını ve tedavi süresinin en az 6 ay olduğunu belirtti. Bu süre, hastanın durumuna göre değişiklik gösterebilir. Tedavi sürecinde ilaçların düzenli bir şekilde kullanılması gerektiğine dikkat çeken DURSUN, eksik ilaç kullanımı ya da tedavinin erken sonlandırılmasının, hastalığın dirençli hale gelmesine yol açabileceği uyarısında bulundu. Tedaviye uygun şekilde devam eden hastaların, tedavi sürecinde işlerine veya okullarına devam edebileceği de vurgulandı.
"Temaslı kişilerin mutlaka Verem Savaş Dispanseri'nde muayene edilmesi gerekiyor"
Tüberküloz hastasıyla aynı ortamda bulunan ve hastalığa maruz kalan kişilere temaslı denir. Prof. Dr. DURSUN, temaslı kişilerin mutlaka Verem Savaş Dispanseri'nde muayene edilmesi gerektiğini ifade etti. Temaslı kişilere, tüberküloz hastalığı tespit edilirse tedavi başlanacağını, hastalık tespit edilmezse de koruyucu tedavi uygulanabileceğini belirtti. Tüm temaslıların, 2 yıl boyunca belirli aralıklarla kontrollerinin yapılacağı bilgisi verildi.
"Tüberkülozdan korunmak için BCG aşısı yaptırılmalı"
Tüberkülozdan korunmak için kapalı ve havalandırması yetersiz ortamlarda maske takılması, genel hijyen kurallarına dikkat edilmesi ve BCG aşısı yaptırılması gibi önlemler alınmalıdır. Prof. Dr. DURSUN, bebeklere 2 aylıkken yapılan BCG aşısının, tüberküloz menenjiti ve miliyer tüberkülozdan koruduğunu belirtti. Ayrıca, uzun süren öksürük, ateş gibi belirtiler görüldüğünde bir doktora başvurulması gerektiği de önemli bir uyarı olarak aktarıldı.
"Erken teşhis ve düzenli tedaviyle iyileşme mümkün"
Prof. Dr. DURSUN, tüberkülozun erken teşhis ve düzenli tedavi ile büyük oranda iyileştirilebilen bir hastalık olduğunu belirtti. Tedaviye düzenli devam etmenin, hastalığın ilaçlara karşı direnç geliştirmesini engellediğini ve bulaşın önlenmesinde büyük rol oynadığını ifade etti. Ayrıca, temaslı taramasının salgınların önlenmesinde kritik bir öneme sahip olduğuna dikkat çekildi. Tüberkülozla mücadelenin toplumsal bir sorumluluk olduğunu belirten DURSUN, herkesin bu hastalık hakkında bilgi sahibi olması gerektiğini vurguladı.
Tüberkülozun uygun tedavi ve önlemlerle önlenebilir ve iyileştirilebilir bir hastalık olduğunu belirten Prof. Dr. DURSUN, erken teşhis, düzenli tedavi ve korunma yöntemlerinin yaygınlaştırılmasının tüberkülozun toplumsal etkilerini azaltmaya yardımcı olacağını söyledi.
