Çoğu çalışan için emekli olma şartları oldukça zorlu ve uzun vadeli planlamalar gerektiriyor. Türkiye'de normal şartlar altında emekli olabilmek için 7200 gün prim ödemesi yapmanız gerekiyor. Bu da 20 yıl süren bir çalışma hayatına işaret ediyor. Ancak bazı çalışanlar, çalışma hayatlarında işsiz kalıp prim ödeme süresi eksik kalabiliyor. Örneğin, bazı kişiler çalışma hayatının belirli dönemlerinde işsiz kalabiliyor ve bu süreçte prim ödeme yükümlülüklerini yerine getiremiyorlar. Ancak daha sonra işe tekrar girip prim ödemeye başladıklarında, o aradaki boşluklar emekliliğe yansımıyor.
Bu durumda olanlar için SGK, önemli bir fırsat sunuyor. Emeklilik yaşı dolmasına rağmen prim günü eksik olanlar, “kısmi emeklilik” hakkından yararlanabiliyor. Kısmi emeklilik, belirli prim gün sayısını tamamlayan kişilere, eksik olan prim günüyle ilgili kolaylıklar tanıyor. Böylece, normalde emekli olabilmek için gereken toplam prim gününe göre daha az prim ödeyerek emekli olma şansı doğuyor.
KISMİ EMEKLİLİK İÇİN HANGİ PRİM ŞARTLARI GEÇERLİ?
Kısmi emeklilik için prim gün sayısı, sigortalının sigorta koluna ve sigorta başlangıç tarihine göre farklılıklar gösteriyor. 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan kişiler için kısmi emeklilik şartı 3600 prim günü. Bu sigortalılar, 3600 prim günü ile emekli olabiliyorlar. Ancak 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar için ise bu prim gün sayısı 4500 veya 5400 gün arasında değişiyor. Bu kişiler, belirlenen bu gün sayısına ulaştıklarında kısmi emeklilikten yararlanarak daha kısa sürede emekli olabiliyorlar.
Bağ-Kur sigortalıları için ise kısmi emeklilik hakkı 5400 prim günü şartına dayanıyor. Yani, Bağ-Kur kapsamında çalışanlar da kısmi emeklilik için 5400 prim günü ödemek zorunda.
KISMİ EMEKLİLİK MAAŞI DÜŞER Mİ?
Kısmi emeklilik, prim gün sayısının tamamlanmadığı durumlarda, daha kısa sürede emekli olma imkanı sunsa da, emekli maaşı konusunda bir takım farklılıklar ortaya çıkabiliyor. Çalışanlar, normalde 7200 prim günü ödeyerek emekli olacakken, kısmi emeklilikte bu süreyi kısaltabiliyorlar. Ancak, kısmi emeklilik hakkı kullanıldığında emekli maaşında bazı azalmalar yaşanabilir.
Özellikle çalışma hayatı boyunca asgari ücretle ya da düşük prim ödemeleri yapan kişiler için, emekli maaşı zaten düşük olabiliyor. Bu kişiler, 7200 prim günüyle normal emekli maaşı alabilecekleri gibi, 3600 prim günüyle kısmi emeklilik yaparak da emekli olabilirler. Ancak, emekli maaşı hiçbir şekilde asgari ücretin altına inmez, yine de bu kişilerin alacakları maaş, 12.500 TL civarında en düşük emekli maaşını geçmeyecektir.
Buna karşın, yüksek prim ödemesi yapan ve uzun yıllar çalışan kişilerin kısmi emeklilik sonucu alacakları maaş, tam emekli maaşına göre bir miktar düşüş gösterebilir.
KISMİ EMEKLİLİKLE İLGİLİ DİĞER ÖNEMLİ HUSUSLAR
Kısmi emeklilik, emeklilik yaşını dolduran ancak prim günü eksik olanlar için son bir şans olarak sunuluyor. Bu uygulama, özellikle çalışma hayatı boyunca çeşitli nedenlerle prim ödeme süresi eksik kalan çalışanlar için büyük bir avantaj. Kısmi emeklilik, tam emeklilik hakkına sahip olamayanlar için, emekli olabilme şansı tanırken, aynı zamanda düşük prim ödeyenler için de daha erken bir emeklilik fırsatı sağlıyor.
Ancak, bu sistemin bazı sınırlamaları olduğunu unutmamak gerekiyor. Çalışanların prim gün sayısına bağlı olarak belirli bir yaşta emekli olma hakları olsa da, bu hakka ne kadar erken ulaşacakları ve maaşlarının ne kadar olacağı konusunda dikkatli olmaları gerekiyor.
