Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), tüketicilerin günlük yaşamlarında karşılaştıkları mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişiklikleri ölçen bir göstergedir. TÜFE, halkın tüketim sepetindeki ürün ve hizmetlerin fiyatlarının zaman içindeki hareketlerini izler. Bu endeks, enflasyon oranının belirlenmesinde ve ekonominin genel sağlığının değerlendirilmesinde kritik bir rol oynar.
Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) ve TÜFE Nasıl Hesaplanır?
Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) ve Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) hesaplanırken öncelikle hangi mal ve hizmetlerin izleneceği belirlenir. Genellikle, halkın sıkça satın aldığı gıda, enerji, ulaşım gibi temel ihtiyaçlar seçilir. Bu ürün ve hizmetlerin fiyatları düzenli aralıklarla toplanır ve izlenir. Veriler, perakende satış noktalarından ya da doğrudan fiyat gözlemleri yoluyla elde edilir.
Her mal ve hizmet, tüketici harcamalarındaki önemine göre ağırlıklandırılır. Ağırlıklandırılmış fiyatlar kullanılarak ortalama fiyat seviyesi hesaplanır. Temel dönemdeki endeks değeri genellikle 100 olarak kabul edilir ve sonraki dönemlerdeki fiyat değişiklikleri bu temel döneme göre karşılaştırılır.
TÜFE Hesaplama Formülü Nedir?
TÜFE hesaplanırken kullanılan temel formül şu şekildedir: Güncel dönemdeki TÜFE değeri, temel dönemdeki TÜFE değerine bölünür ve sonuç 100 ile çarpılır. Bu formül, belirli bir dönemdeki fiyatların temel döneme göre ne kadar değiştiğini ve enflasyon oranını gösterir.
TÜFE hesaplamasında, tüketicilerin sıkça satın aldığı mal ve hizmetlerin oluşturduğu bir sepet kullanılır. Bu sepet içerisindeki her bir kalem, tüketicilerin harcamalarındaki payına göre ağırlıklandırılır. Fiyatlar düzenli aralıklarla toplanır ve ulusal istatistik kurumları veya merkez bankaları tarafından yayımlanan verilerle endeks oluşturulur.
TÜFE ve TEFE'nin Ekonomik Önemi
TÜFE ve TEFE, ekonomideki fiyat değişimlerini ölçen iki önemli göstergedir. TÜFE, tüketicilerin karşılaştığı fiyat değişimlerini yansıtırken, TEFE üretici seviyesindeki fiyat değişimlerini yansıtır. Bu iki endeks, ekonomik politika yapıcılarına ve analistlere farklı ekonomik yönleri değerlendirme imkanı sağlar.
