Sistoskopi, idrar yolu, mesane, üretra, üretral sfinkter ve prostat gibi bölgelerin doğrudan gözle incelenmesini sağlayan bir tıbbi prosedürdür. Bu işlem, üroloji uzmanları tarafından en sık kullanılan ve önemli tanı yöntemlerinden biridir. Sistoskopi genellikle bir tanı amaçlı gerçekleştirilir, ancak bazı durumlarda tedavi amaçlı da kullanılabilir. Bu kısa süreli işlem sırasında, idrar yolu, prostat ve mesane gibi bölgelerde taş, tümör, darlık, enfeksiyon gibi sağlık sorunları tespit edilir. İdrar kaçırma, idrar yapma güçlüğü, travma gibi durumlar da sistoskopi ile değerlendirilebilir. Sistoskopi ya lokal anestezi altında basit bir ayaktan işlem olarak veya ameliyathane ortamında genel anestezi altında gerçekleştirilebilir.
Sistoskopi Nedir?
Sistoskopi, özel aletler yardımı ile dış idrar deliğinden endoskopik (kapalı yöntem) olarak girilerek idrar yollarının görülmesini veya tedavi edilmesini sağlayan bir yöntemdir. Sistoskopi; mesanenin iç yüzeyini, prostatın idrar yolu ile ilişkisini, idrarı dışarı taşıyan tüp olarak da adlandırılan üretranın incelenmesini sağlayan bir prosedürdür. Mesaneyi, prostatı ve üretrayı etkileyen durumları teşhis, takip ve tedavi etmek için uygulanır.
Sistoskopi Hangi Hastalıklarda Uygulanır?
Sistoskopinin en yaygın nedenlerinden biri, idrarda kan görülmesi durumudur. Bu tür kanamaların kaynağını belirlemek için sistoskopi yapılır. Diğer yaygın bir uygulama ise idrar yolu kanserlerinin düzenli izlenmesidir. Ayrıca, idrar yolu darlıkları, üriner sistem iltihapları, tümörlerin tespiti, prostat büyümesi ve prostat tümörleri, mesane taşları, tümörler ve iltihaplar, iç idrar yolu tıkanıklıkları, idrar kaçırma nedenlerinin teşhisi gibi durumlarda sistoskopi gerekebilir. İdrarda kanama, idrar kaçırma, ağrılı idrara çıkma, aşırı aktif mesane, sonda takılamaması, sürekli idrar yolu enfeksiyonları, travmalar, yaralanmalar, yabancı cisim çıkarılması gereken durumlarda üroloji uzmanları sistoskopiye başvurabilir. Sistoskopi, mesane, prostat ve idrar yolu darlığı gibi durumların tedavisinde bazı durumlarda da kullanılır.
Sistoskopi Nasıl Yapılır?
Rijid (sert) ve fleksible (bükülebilir) olmak üzere iki farklı sistoskopi cihazı vardır. Fleksible sistoskopi cihazının daha küçük çaplı olması, daha az ağrı ve daha fazla hasta konforu sağlaması, uç kısmının bükülebilmesi nedeniyle mesane içinin her bölümünün ayrıntılı görüntülemesi gibi avantajları vardır. Sistoskopi, hastanın ve hastalığın durumuna göre genel veya lokal anestezi ile yapılabilir. Sistoskop isimli cihaz üretradan mesaneye ilerletilir. Sistoskop ışıklı tüp şeklinde bir cihazdır. İşlem esnasında hazırlanan serum sistoskop aracılığıyla verilir. Bu serum yardımı ile sistoskop ile ilerlenirken görüş sağlanır ve verilen sıvı mesaneyi doldurur, mesane duvarı gerilir ve iç yüzeyi gözlemlenebilir. Rijid sistoskopi hasta litotomi pozisyonunda iken uygulanır. Litotomi pozisyonu pelvis, alt karın, vajinal bölge, anorektal bölge için uygulanan işlemlerde hastaya verilen pozisyondur. Fleksible sistoskopi ise hasta sırtüstü yatar pozisyondayken de kolayca uygulanabilir.
Sistoskopi Öncesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler?
Sistoskopi öncesi, hastanın detaylı tıbbi geçmişi alınır ve gerekli ön tetkikler yapılır. Hasta, işlemin ayrıntıları hakkında bilgilendirilir ve sistoskopinin amaçları ve sağlayabileceği faydaları anlatılır. Sistoskopi, aktif idrar yolu enfeksiyonu sırasında yapılmamalıdır. Bu nedenle, işlem öncesi idrar tahlili ile enfeksiyon kontrolü yapılır ve gerektiğinde koruyucu bir antibiyotik verilebilir. İhtiyaç duyulan durumlarda, işlem öncesinde antibiyotik tedavisi başlanabilir. İleri yaşta olan hastalar, sigara içenler, yetersiz beslenenler, kortizon kullananlar, bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler, kalıcı kateter kullananlar veya uzun süre hastanede yatanlar sistoskopi işlemini geçirebilir. İşlem genel anestezi altında yapılacaksa, hastanın işlem öncesinde en az 6 saat aç olması gereklidir.
Sistoskopi Sonrası İyileşme Süreci Nasıl İlerler?
Ehil ellerde ve güvenilir sağlık kurumlarında uygulanan sistoskopi sonrasında bir komplikasyon gelişme olasılığı düşüktür. Genellikle hastalar bir gün içinde gündelik hayatlarına geri dönmektedir.
Sistoskopi Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Sistoskopi işlemi sonrasında kanama ya da idrar yolu enfeksiyonu riski düşük de olsa olabileceğinden hastaların bol su içmesi ve bir hafta kadar ağır egzersizden kaçınmaları söylenir. Eğer idrarda kan ya da idrar yaparken ağrı olursa hekime mutlaka haber verilmelidir. Ağrı riskine karşı hekim uygun bir ağrı kesici reçete edebilir.
Sistoskopi Zararlı Mı?
Sistoskopi zararlı değildir, aksine hastalıkların tespitine olanak sağlayan önemli bir işlemdir.
Sistoskopi Kimlere Yapılabilir?
Her iki cinsiyette ve tüm yaş gruplarında tanı ve tedavi amacıyla güvenle yapılabilir.
Sistoskopi Tedavi Amaçlı Hangi Durumlarda Uygulanabilir?
Üretral tıkanıklıkların tedavisinde, idrar kesesindeki taşların, ülserlerin, tümörlerin tedavisinde, idrar yolu ve mesanedeki stentlerin ve yabancı maddelerin çıkarılmasında, iyi huylu prostat büyümesin tedavisinde uygulanabilir.
Kadınlarda Sistoskopi Neden Yapılır?
İdrar yolu yaralanmalarında, sık idrara çıkma ya da idrar tutamama durumunda, jinekolojik kanser şüphesinde, vajinadan idrar geldiğinde, idrar sonrası damlama olursa, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarında, üriner inkontinansta enjeksiyon tedavilerinde kadınlara sistoskopi uygulanır.
