Ankara, İç Anadolu Bölgesi’nde yer almasına rağmen, Kuzey Anadolu Fay Hattı, Tuz Gölü Fay Zonu ve Eskişehir Fay Zonu gibi önemli fay hatlarına yakınlığı, Ankara’yı sismik açıdan dikkat edilmesi gereken bir bölge haline getiriyor. Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin 2008 tarihli “Ankara’nın Deprem Tehlikesi ve Riski Çalıştayı Raporu”na göre, tarihsel ve aletsel dönemlerde Ankara’yı etkileyen 14 büyük deprem kayıt altına alınmıştır. İşte, geçmişten günümüze Ankara’daki depremlerin öne çıkanları ve son gelişmeler.
Ankara, tarihsel olarak büyük depremler yaşamamış olsa da, çevresindeki aktif fay hatları nedeniyle potansiyel bir deprem riski taşıyor. Özellikle Bala, Elmadağ, Kazan ve Ayaş gibi ilçeler, zayıf zemin yapıları ve aktif fay hatlarına yakınlıkları nedeniyle daha yüksek risk altında.
Ankara’nın deprem tarihi, özellikle 17. yüzyılda yaşanan büyük bir felaketle dikkat çekiyor. 15 Ağustos 1668 depremi, şehirde kaydedilen en yıkıcı sarsıntı olarak kabul ediliyor.
Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde meydana gelen bu deprem, Ankara’da büyük hasara yol açtı; şehir surları, kalenin büyük bir kısmı ve çok sayıda ev yıkıldı. Depremde iki kişinin hayatını kaybettiği biliniyor.
1900 öncesi dönemde, Ankara ve çevresinde dört büyük depremin daha hasara neden olduğu rapor edilmiştir. Bu depremler, genellikle çevredeki fay hatlarının hareketlerinden kaynaklanıyordu. Örneğin, 1938 Akpınar depremi, Ankara’yı ciddi şekilde etkileyen bir başka olay oldu. 6.6 büyüklüğündeki bu depremde 158 kişi hayatını kaybetti, 3 binden fazla yapı ağır hasar gördü veya yıkıldı.
Ankara'nın deprem geçmişi, büyük yıkımlara yol açan depremlerle dolu olmasa da, zaman zaman hissedilir sarsıntılar yaşanmıştır.
TARİHSEL DÖNEMDE ANKARA’YI SARSAN DEPREMLER
1900 sonrası, sismograf gibi modern ölçüm cihazlarının kullanımıyla depremler daha ayrıntılı şekilde kaydedilmeye başlandı. Ankara, bu dönemde genellikle 3.0 ila 5.0 büyüklüğü arasında sarsıntılar yaşadı.
Öne çıkan bazı depremler şunlar:
1944 Bolu-Gerede Depremi (7.6 büyüklük): Ankara il sınırları içinde 350’den fazla can kaybına yol açtı. Şehirdeki geleneksel yapılar büyük zarar gördü. Bu deprem, Ankara’nın Kuzey Anadolu Fay Hattı’na yakınlığının bir sonucu olarak ciddi şekilde hissedildi.
10 Ocak 2021 Kalecik Depremi (4.5 büyüklük): Merkez üssü Kalecik olan bu deprem, Çankırı ve Çorum’da da hissedildi. Müstakil bir evde hasar rapor edildi, ancak can kaybı yaşanmadı. Uzmanlar, bu tür orta büyüklükteki depremlerin Ankara’nın normal sismik aktivitesinin bir parçası olduğunu belirtiyor.
17 Şubat 2025 Yenimahalle Depremi (3.5 büyüklük): AFAD verilerine göre, saat 13:20’de meydana gelen bu deprem, Yenimahalle’nin yanı sıra Çankaya, Sincan, Keçiören, Altındağ, Pursaklar, Etimesgut ve Kahramankazan ilçelerinde hissedildi. Yerin 11.48 kilometre derinliğinde gerçekleşen sarsıntı, kısa süreli paniğe neden oldu. Okullar tahliye edildi, ancak can ve mal kaybı bildirilmedi.
SON DÖNEMDEKİ SİSMİK AKTİVİTELER
Son yıllarda Ankara’da düşük ve orta büyüklükte depremler sıkça görülüyor.
7 Temmuz 2023 Kalecik Depremi (3.6 büyüklük): Yerin 7.42 kilometre derinliğinde meydana gelen bu deprem, çevre ilçelerde hissedildi.
21 Şubat 2025 Depremi (3.0 büyüklük): Kandilli Rasathanesi’ne göre, bu sarsıntı 5.1 kilometre derinlikte gerçekleşti ve vatandaşlar tarafından hissedildi.
2025 yılında Ankara’da yaşanan depremler, genellikle 3.0-4.0 büyüklük aralığında olup, ciddi hasara yol açmadı. Ancak, bu sarsıntılar, şehirdeki yapı stokunun depreme dayanıklılığı konusundaki tartışmaları yeniden gündeme getirdi.
ANKARA’NIN DEPREM RİSKİ VE GÜNCEL DURUM
Ankara, Kuzey Anadolu Fay Hattı’na yaklaşık 80-100 kilometre, Tuz Gölü Fay Zonu’na ise daha yakın bir mesafede bulunuyor. Şehir merkezinden geçen büyük bir diri fay hattı olmasa da, çevredeki faylar (Eskişehir Fayı, Ezinepazarı Fayı, Keskin Fayı) Ankara’yı etkileyebilecek potansiyele sahip. AFAD’ın 2020 ve 2022 deprem haritalarına göre, Ankara 3. ve 4. derece deprem bölgesinde yer alıyor. Ancak, Çamlıdere, Kızılcahamam, Elmadağ, Kalecik ve Şereflikoçhisar gibi ilçeler, fay hatlarına yakınlıkları nedeniyle daha yüksek risk taşıyor.
YAPI STOKU VE DEPREM HAZIRLIĞI
Ankara'da birçok bina, geçmişte düşük riskli bölge olarak kabul edilerek inşa edilmiştir. Ancak 2019 yılında güncellenen Türkiye Deprem Tehlike Haritası'nda Ankara'nın risk seviyesi artırılmıştır . Bu durum, özellikle eski ve kaçak yapıların bulunduğu bölgelerde deprem güvenliği açısından endişe yaratmaktadır.
Ankara, büyük depremlerle sık sık karşılaşmasa da, çevresindeki aktif fay hatları ve zayıf zemin yapısı nedeniyle potansiyel bir deprem riski taşımaktadır. Bu nedenle, kentsel dönüşüm projeleri hızlandırılmalı, deprem yönetmeliklerine uygun yapılaşma teşvik edilmeli, halkın bilinçlendirilmesi için eğitim ve tatbikatlar düzenlenmelidir.
