CRP nedir? CRP testi nasıl yapılır? CRP yüksekliği nedir? CRP neden yükselir? CRP nasıl düşer? CRP Türbidimetrik nedir?

C-reaktif protein anlamına gelen CRP, normalde kanda düşük seviyelerde bulunan, vücutta iltihaplanmaya bağlı olarak karaciğer tarafından kan dolaşımına salgılanan proteindir. C-reaktif protein (CRP) testi de vücuttaki iltihabı kontrol etmek için kanda karaciğer tarafından yapılan C-reaktif protein seviyesini ölçen bir kan testidir. Vücutta birtakım hastalıklar, enfeksiyonlar ve bazı cerrahi operasyonlar sonrasında yükselen CRP, bununla birlikte kişide kalp hastalığı görülme riskini belirlemek için de kullanılabilir çünkü CRP yükseldikçe kalp hastalıkları riski de beraberinde artar. 

CRP Nedir?

C-reaktif protein’in kısaltması olan CRP, vücuttaki iltihabın varlığını tespit etmeye yönelik karaciğer tarafından üretilen ve kan dolaşımına salınan protein miktarını ölçen testtir. Sağlıklı bir insanın kanındaki CRP değeri aralığı 0 ile 5 mg/l’dir. Referans aralıklarında laboratuvarlara göre farklılıklar olabilmektedir. Bakteriyel enfeksiyonların neden olduğu yüksek ateşli hastalıklarda CRP oranı 100 kata kadar artabilmektedir.

CRP Testi (C-Reaktif Protein Testi) Nasıl Yapılır?

CRP değerine açlık ve tokluk fark etmeksizin kan tahlili yapılarak bakılmaktadır. CRP değeri kanda enfeksiyon sebebiyle 4-6 saat içinde yükselmeye başlamaktadır. Enfeksiyonun türüne göre 24 saat ile 48 saat arasında kanda en yüksek seviyeye ulaşabilmektedir.

CRP Yüksekliği Nedir?

Sonucun 5 mg/L üstünde olduğunda ortaya çıkan CRP yüksekliği; enfeksiyon, yaralanma veya kronik hastalığa bağlı iltihaplanma, pankreatit, kalp hastalığı ya da gelişmekte olan bir otoimmün hastalık bulunduğu anlamına gelir.

CRP Neden Yükselir?

C-reaktif protein, yani CRP seviyelerinin yükselmesinin en yaygın nedeni vücutta meydana gelen enfeksiyonlar ve iltihaplanmadır. Bununla birlikte, kalp krizi riski, çeşitli doku hasarları, otoimmün hastalıklar, diyabet ve bazı yaralanmalar da kandaki CRP seviyelerinin artmasına yol açabilir.

CRP seviyelerinin yükselmesine neden olan başlıca durumlar şunlardır:

• Enfeksiyonlar ve İltihaplanmalar: Vücudun bir enfeksiyonla savaşması veya bir doku iltihaplandığında CRP seviyeleri artar.
• Kalp Krizi Riski: Kalp krizi riski, yüksek CRP seviyeleri ile ilişkilendirilmiştir.
• Otoimmün Hastalıklar: Bazı otoimmün hastalıklar, vücudun kendi dokularına saldırmasına neden olur ve bu da CRP seviyelerinin yükselmesine yol açabilir.
• Doku Hasarları: Herhangi bir doku hasarı veya yaralanma, CRP seviyelerini artırabilir.
• Diyabet: Diyabetli bireylerde CRP seviyelerinde artış gözlemlenebilir.
• Yaralanma ve Travma: Vücutta herhangi bir yaralanma veya travma, CRP seviyelerinin yükselmesine neden olabilir.
• Obezite: Obezite, kronik düşük dereceli inflamasyonla ilişkilendirilmiştir ve bu da CRP seviyelerinin artmasına yol açabilir.
• Tüberküloz: Tüberküloz gibi bazı enfeksiyonlar da CRP seviyelerini yükseltebilir.
• Kanser: Bazı kanser türleri CRP seviyelerinin artmasına yol açabilir.
• Sigara Tüketimi: Sigara içen kişilerde CRP seviyelerinde artış görülebilir.
• Diş Eti İltihabı: Diş eti iltihabı veya diş problemleri de CRP seviyelerini etkileyebilir.
• Hamilelik: Hamilelik sırasında CRP seviyeleri yükselebilir.
• Uykusuzluk: Kronik uykusuzluk, inflamasyonu artırarak CRP seviyelerini etkileyebilir.
• Depresyon: Bazı çalışmalar depresyon ile yüksek CRP seviyeleri arasında ilişki olduğunu göstermiştir. 

CRP Yüksekliğinin Belirtileri Nelerdir?

İltihaba neden olan akut veya kronik bir rahatsızlığı düşündüren belirtilerin olması durumunda CRP testi istenebilir.

CRP yüksekliği testi hastada aşağıdaki belirtilerin oluşması durumunda istenir:

• Açıklanamayan yorgunluk
• Ağrı
• Kas sertliği, ağrı ve zayıflık
• Ateş
• Titreme
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı, iştahsızlık veya hazımsızlık
• Uyumakta zorlanma ya da uykusuz hissetme

CRP Nasıl Düşer?

CRP seviyesini düşürmek için kişinin yaşam tarzında yapacağı değişiklikler büyük önem taşır. Bu değişiklikler, CRP seviyelerini ilaç kullanmadan azaltabilir. CRP değerini düşürmeye yardımcı olabilecek bazı öneriler şunlardır:

• Düzenli Egzersiz: Yürüyüş, koşu, bisiklet sürme gibi düzenli fiziksel aktiviteler CRP seviyelerini azaltmada etkili olabilir.
• Sigara ve Alkolü Bırakmak: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, inflamasyonu artırabilir. Bu nedenle sigara ve alkolü bırakmak CRP seviyelerini düşürebilir.
• Sağlıklı Beslenme: Sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni, kilo kontrolüne yardımcı olabilir. Somon, ton balığı gibi omega-3 yağ asidi içeren balıklar ile bitki bazlı proteinler, inflamasyonu azaltabilir.
• Kilo Kontrolü: Aşırı kilolu veya obez olmak, inflamasyonu artırabilir. Kilo kaybı, CRP seviyelerini azaltabilir.
• Stres Yönetimi: Stres, inflamasyonu artırabilir. Stres yönetimi teknikleri, CRP seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir. Yoga, meditasyon, derin nefes almak gibi rahatlama yöntemleri düşünülebilir.
• Dengeli ve İyi Bir Uyku: Yeterli ve kaliteli uyku almak, inflamasyonun kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.

CRP seviyesini düşürmek için bu önerileri uygulamak önemlidir. Ancak CRP seviyesindeki yüksekliğin altında yatan nedenin belirlenmesi için bir doktora danışmak her zaman en iyi yaklaşımdır. Doktor, gerekli tedaviyi ve takibi sağlayarak kişinin sağlığını destekleyebilir.

CRP Türbidimetrik Nedir?

CRP’nin ölçüm yöntemi olarak kabul edilen CRP türbidimetrik, çözelti içinde yer alan belirli kimyasal molekül ve kandaki CRP’nin ışığa maruz bırakılmasına bağlı olarak ışığı absorbe etme yetisine bağlı bir şekilde çözeltideki değerin hesaplanması işlemidir. Kısacası CRP türbidimetrik, kandaki CRP değerinin elde edilmesi için uygulanan ölçüm yöntemi olarak tanımlanır.

CRP Yüksekliği Kaç Olursa Tehlikeli Olur?

• 1 ile 10 mg/L arasında: Birkaç kez hafif enfeksiyonları veya diş eti iltihabı, grip veya soğuk algınlığı gibi iltihapları gösterebilir.
• 10 ile 40 mg/L arasında: COVID-19 veya solunum yolu enfeksiyonu gibi daha şiddetli veya orta dereceli enfeksiyonları bildirebilir.
• 40 mg/L'den fazla: Genellikle bakteriyel enfeksiyonun varlığını işaret edebilir.
• 200 mg/L'den fazla: Kişiyi hayati tehlikeye sokan ciddi bir durum olan sepsisi gösterebilir.

Bu protein kronik hastalıkların varlığında da artabilmektedir.  Bu nedenle doktor, kandaki artışa neyin neden olduğunu bulmaya çalışmak için daha fazla test yapmak zorundadır, çünkü CRP'nin kendisi hangi hastalık olduğunu belirleyemez.

CRP Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?

CRP seviyesinin yükselmesi bir belirti veya bir hastalığın işareti olabilir. Bu nedenle, yalnızca CRP değerini düşürmeye odaklanmak yerine, CRP seviyesinin neden yükseldiğini belirlemek önemlidir. Bu genellikle altta yatan bir sağlık sorununu veya hastalığı işaret eder. İşte CRP seviyesinin yükselmesine neden olan bazı olası sebepler:

• Enfeksiyonlar: CRP seviyesi, vücutta meydana gelen enfeksiyonlar sonucu artabilir. Örneğin, grip veya üriner sistem enfeksiyonları CRP seviyelerini yükseltebilir.
• İltihaplanma: Kronik inflamasyon durumları, örneğin romatoid artrit veya Crohn hastalığı gibi, CRP seviyelerini artırabilir.
• Dokuların Hasarı: Dokuların hasarı veya yaralanma sonucu CRP seviyeleri yükselir. Örneğin, cerrahi operasyonlar veya travma sonrası CRP seviyesi artabilir.
• Otoimmün Hastalıklar: Bağışıklık sistemi ile ilgili otoimmün hastalıklar, CRP seviyelerini yükseltebilir.
• Kardiyovasküler Sorunlar: Kalp krizi riski veya damar hastalıkları CRP seviyelerini artırabilir.

CRP seviyesinin yükselmesi, bu tür durumların tıbbi olarak değerlendirilmesini gerektirir. CRP yüksekliği, altta yatan hastalığın teşhisi ve tedavisi için bir doktora başvurmayı gerektirir. Tedavi altta yatan nedenlere yönelik olacaktır ve CRP seviyesi, temel sağlık sorunu çözüldükçe düşecektir. Bu nedenle, CRP seviyesinin düşürülmesi yerine, nedeninin belirlenip tedavi edilmesi önemlidir.

Stres CRP'yi Yükseltir Mi?

CRP yüksekliğinin birçok nedeni bulunmaktadır. Yapılan bazı çalışmalar stresin de CRP’nin yükselmesinde etkisinin olduğunu ortaya koymuştur.