Bitkisel üretimde kaliteli ve bol ürün almak için gübre kullanımı önemli bir faktördür. Gübre, toprağı bitki besin maddeleri bakımından zenginleştirmek için uygulanır. Ancak net olarak bilinmelidir ki fazla gübre fazla ürün anlamı taşımamaktadır. Bir gübrenin fazla verilmesi, bazı durumlarda bitkiye zehir etkisi yapabilmekte, torağı kilitlemekte yani diğer besin maddelerinin bitki tarafından alınmasını engellemekte, ürün miktar ve kalitesini düşürebilmekte ve en önemlisi de toprağın kimyasala boğularak çoraklaşmasına neden olabilmektedir. Bu durumda toprak analizinin ne derece önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Torağın ihtiyacı doğrultusunda gübreleme yapılması hem toprak kalitesi açısından hem de ürün kalitesi açısından önem taşımaktadır.
Bitkilerin yetiştiği ortam dinamik bir sistemdir. Böyle sürekli değişim içerisindeki bir ortamda yetiştirilen bitkilerin gelişmeleri de çok çeşitli faktörlerin etkisi altındadır. Bitki toprak ilişkilerinin son derece karmaşık olması, bitkilerin beslenme durumlarının tam bir doğrulukta belirlenmesini veya önceden kesin olarak tahmin edilmesini güçleştirmektedir. Bununla birlikte bitkinin beslenme durumunun ve gübre gereksiniminin zamanında ve doğruya en yakın şekilde belirlenmesinin önemini bilen araştırıcılar yıllardan beri birçok yolları denemişler ve bu alanlarda çok çeşitli yöntemler geliştirmişlerdir.
Bitkisel üretimde en büyük hedef, birim alanda daha fazla ve kaliteli ürün alabilmektir. Bu amaçla yapılan uygulamaların en başında gübreleme gelmektedir. Ancak bilinçli ve dengeli gübrelemenin en önemli adımı toprak analizidir. Toprak analizlerinde, toprağın yapısı, karakteri ve içerdiği bitki besin maddelerinin miktarları belirlenmektedir. Yapılan analiz sonuçları doğrultusunda yetiştirilen bitkilerin ihtiyacı olan gübre miktarı ve zamanı belirlenerek bilinçli gübreleme programı hazırlanır.
Toprak örneklerinin alınmasında dikkat edilmesi gereken bazı özellikler vardır. Örneğin bitki kök bölgesini tam anlamıyla yansıtmayacak örnekleri analiz etmek, en iyi teknik ve duyarlı yöntemler kullanılsa bile, doğru sonuç vermesi mümkün değildir. Toprak özellikleri gerek aynı horizon içerisinde gerekse profil derinliği boyunca çok kısa mesafelerde büyük değişiklikler gösterebilmektedir. Bu nedenle belirli bir yerden tek bir örnek alınması, ne kadar dar bir alan olsa bile, o alanın toprak özelliğini yansıtmaktan uzaktır. Bu nedenle toprak analizi yapılacak alandan mümkün olduğu kadar çok sayıda alt örnekler alınarak ve bunlar iyice karıştırılmalıdır. Bu karışımdan alınacak bir örnek üzerinde analiz işlemleri yürütülür. Bu amaçla toprak örnekleri tarlanın, meyve bahçesinin veya seranın bir ucundan diğerine uzanan düz bir hat üzerinden alınmayıp, Z harfini andıran zig-zag bir çizgi üzerinde 20-25 adımda bir örnekler alınarak karıştırılması önem taşımaktadır. Örnek alma derinliği olarak genellikle 0-20 cm aralığında olmalıdır. Derin köklü bitkiler için daha alttaki toprak tabakalarının incelenmesi gerekmektedir.
Her noktadan aynı şekilde alınan toprak örnekleri kova içerisinde iyice karıştırılmalıdır ve bu karışımdan en fazla 2 kg toprak örneği iri taş, çöp ve diğer yabancı maddelerden temizlenerek ayıklandıktan sonra etiketlenip bir torbaya konulup ve vakit geçirilmeden laboratuvara ulaştırılmalıdır. Bereketli ürünleriniz olsun.