Merak; kişinin herhangi bir şeye karşı hissettiği öğrenme, arzu ve isteklerin bütünüdür. Son dönemde çocuklarda görülen yoğun bir durum olduğu için çocuğu kısıtlamadan ilgi alanı olan şeyleri bilme isteğine destek olmak gerekir. Merak duygusu aynı zamanda çocuğun dikkatinin artması, öğrenme arzusunun tetiklenmesi ve duygusal bağlanmayı kapsayan psikolojik bir durum olmakla beraber çocuğun motive olmasını sağlayarak duygu ve hareketlerine yön verir. Çocuklarda 0-3 yaş arası merak duygusu açısından önemlidir.
Özellikle 18-36 ay arası ebeveynleri tarafından merak duygusu desteklenmemiş çocukların ileriki dönemlerde depresyona yatkınlığı olduğu araştırmalar tarafından gösterilmiştir. Ebeveynlerin çoğu genellikle fazla önemsemediği ve çocuğun sorularını geçiştirdiği esnada aslında çocuğun merak duygusunu öldürme tutumu gerçekleştirdiğinin farkına varmayabiliyor. Çocuklar sadece kitaplardan öğrenmez. Öğrenmenin en iyi yolu onu uygulayabilmek, oyun oynamak veya o konu hakkında farklı etkinlikler yapmaktır. Çocukların her sorularına muhakkak cevap vermeli, sorduğu sorunun cevabını bilmiyorsak da “Aa bunu ben de merak ettim şimdi hadi gel birlikte araştırmaya ne dersin?” gibi onun merak duygusunu köreltmeyecek sözler söylemeli.
Çocuklar her konu hakkında fikir sahibi olmak isterler fakat ebeveynler onun bu istek ve heyecanını bunlara benzer sözler söyleyerek kırabiliyorlar; “Her şeyi bilmek zorunda mıyım?” -Hayır, çünkü sen daha çocuksun -Hayır, sen bir bilgin değilsin -Hayır, sadece seni ilgilendiren şeyleri bilsen yeterli -Hayır, kimse her şeyi bilmiyor senin de bilmem imkansız” Tarzında cümleler kurmak yerine çocuğun; Merak duygusunu destekleyin -Çocuk size ne kadar soru sorarsa siz de ona o kadar soru sorun -Çocuğa yeteri kadar deneyim kazanma şansı verin -Gerektiğinde rutinleri bozmak mesela birlikte farklı bir hafta sonu etkinliği yaparak merak duygusunu tetiklemek -Ona hikaye veya masal anlatırken “Sence bunun sonunda ne olmuş olabilir?” diyerek hayal dünyasını geliştirmesini hem de düşünmesini sağlayın. Çocuk soru sorduğunda sabırla ona anlatın ama bazen de kendi çabasıyla bir şeyleri öğrenmesi gelişimi açısından önemli. Neden bunu merak ediyor onun için aslında önemli olan ne farkına varmasını sağlayın. Ona açık uçlu sorular sorarak cevap olarak evet ya da hayır demesini engellemiş olarak düşünmesini ve merak etmesini sağlayın Merak duygusu, çocuğun özerk bir birey olmasında en büyük yol göstericisi olurken aynı zamanda çocukların dil gelişimi için de oldukça faydalıdır. Çocuğun soru sorması aslında çevreyi anlamlandırması için yaşadığı bir basamak olarak kabul edilmeli ve ısrarla sorduğu sorular muhakkak ebeveyn tarafından cevaplanmalıdır. Unutmayın merak duygusu törpülenen bir çocuk ergenlik çağına kadar gelişimini sağlıklı bir şekilde tamamlamakta zorluk yaşayabilir.
Bir sonraki konumuz olan “çocuklara nasıl hitap edilmeli?” adlı yazımızda görüşmek üzere sağlık ve sevgiyle kalmanız dileğiyle. Online psikolojik destek almak için instagram adresinden mesaj atmanız yeterli olacaktır. Görüşmelerimiz whatsapp veya zoom üzerinden gerçekleşmektedir.
Instagram:psk.silabakac
